Paluch znalazł sposób, jak po 20 latach wciąż przyciągać tłumy

Kontrakt z międzynarodowym koncernem fonograficznym brzmi jak spełnienie marzeń niejednego, nieopierzonego rapera nawet dziś, a co dopiero 30 lat temu! Budżety, zaliczki i dostęp do profesjonalnego sprzętu w latach 90. – przynajmniej dla nawijaczy – były czymś rzadko spotykanym. Takie umowy oczywiście zawierano – Molesta, Liroy, Waco, Fu, Funky Filon to tylko niektóre z nazwisk.

Dużo popularniejsze było wydawanie muzyki w mniejszych oficynach. Legendarny RRX, Camey Studio, P.H. Kopalnia. Przez lata prężnie działała Fonografika, a opolskie Step Records zdominowało przez pewien czas rynek wydawniczy. Z biegiem czasu raperzy coraz chętniej przechodzili “na swoje”. Zakładali nowe wytwórnie, służące najpierw do samodzielnego wydawania własnej twórczości, a nierzadko kończyły na promowaniu kolejnych talentów. Tę drogę obrali m.in. Solar z Białasem, Peja, Ten Typ Mes, Słoń, Hemp Gru, Tede, Quebonafide, Taco Hemingway i PRO8L3M czy Paluch.

Bez ławki rezerwowych

Debiutancki album Paluszaka, “Życie jest piękne”, trafił w ręce słuchaczy w 2004 roku. Raper z Piątkowa już wtedy był członkiem Aifam, grupy założonej przez Mrokasa i Wabera pod koniec lat 90., oraz występował gościnnie u kumpli po fachu. Razem z Aifam wydał dwa albumy, jednak Paluchowi zdecydowanie bardziej pasuje rola solisty niż członka grupy. 

Mimo powszechnie przypisywanej mu samowystarczalności, Paluch od początku chętnie współpracował z innymi raperami. Wystąpił w cypherze “To miasto…” z pokaźną reprezentacją Poznania, pojawił się u Buczera, dograł na płyty Kobry, Bosskiego Romana z krakowskiej Firmy czy Macca Squadu. Częste gościnki nie tylko zwiększyły rozgłos Palucha, ale również przyczyniły się do mocnych wzmocnień na jego płytach. 

Trudno jednak szukać konkretnych wzorców w dyskografii poznaniaka. “Syntetyczna Mafia” pokazała, jak robić nowy trueschool, natomiast “Niebo” i “Lepszego życia diler” były bardziej zachowawcze, przystępniejsze, co przyniosło pierwsze większe sukcesy. Album z 2012 pokrył się złotem, a jego następca sprzedał się w nakładzie przekraczającym 120 tys. sztuk, co przekłada się na poczwórną Platynową Płytę. 

Znamienny wydaje się jednak 2016, kiedy po albumach z Kalim i Chrisem Carsonem, Paluch znów wrócił do solowych materiałów. W marcu na rynku ukazał się 10 krążek rapera – “10/29”. Na płycie, która przekroczyła 30 tys. sprzedanych kopii, wystąpili gracze z Europy, a całość doskonale wpisywała się w stylistykę Paluszaka. Listopad przypomniał natomiast, że Paluch to chłopak z bloków. “Ostatni Krzyk Osiedla” jest jak odciśnięcie dłoni w Alei Sław.

Poznaniak zebrał laury z każdej strony. “OKO” to album bezkompromisowy, ostry i nowoczesny. Stojący na równi z rzeczami zza zachodniej granicy. Materiał uzyskał status Diamentowej Płyty (150 tys. sprzedanego nakładu), a “Szaman” ogłoszony został Singlem Dekady podczas Popkillerów 2020 (to samo wyróżnienie przyznała Publiczność za utwór “Bez Strachu”). To także początek złotej ery Palucha. Kolejne dwa krążki – “Złota Owca” i “Czerwony Dywan” uzyskały kolejno poczwórnie platynowe i diamentowe wyróżnienia ZPAV, stawiając ich autora w ścisłej czołówce sceny pod względem sprzedażowym.

Paluch to eksportowy towar?

Granica 100 milionów wyświetleń na YouTube to symboliczne osiągnięcie, wciąż zarezerwowane dla niewielu. Jako pierwszemu udało się Grubsonowi z “Na szczycie”. Następnie do elitarnego grona dołączyli m.in. Mata, White 2115, Quebonafide (aż dwukrotnie solowo i raz jako Taconafide!) i Paluch, który przebił symboliczną setkę trzykrotnie.

Liczby, które robią wrażenie lokalnie, wyglądają imponująco również w skali światowej. Co ważniejsze, Paluch niejednokrotnie łączył siły z reprezentantami europejskiej sceny, w tym z Rytmusem i PLK. Razem z Francuzem wystąpił w legendarnej audycji Planète Rap, gdzie wzbudził podziw słuchaczy i obecnych w studiu. W artykule dla newonce Paweł Klimczak słusznie zauważył, że w muzyce Palucha czają się wartości i przymioty, które z powodzeniem mogą podbić zagranicę. (…) Jego flow jest przejrzyste i chwytliwe, nawet jeśli pozbawione melodyjnych ozdobników. Podbój zagranicznych rynków na razie nie wypalił, ale nic nie wskazuje na to, by Paluch myślał o odwieszeniu mikrofonu na kołek.

Ledwie w marcu ukazał się “PCC 2.5” z Chrisem Carsonem, a już w ten piątek na rynek trafi “MAPA” w duecie z bydgoskim producentem Oerem. Tym razem, zamiast francuskich czy niemieckich akcentów, słuchacze przeniosą się na wyspy, gdzie króluje 2step, uk garage i drum and bass. Ma być przekrojowo, energicznie i eksperymentalnie.

Tak wyraźny skręt stylistyczny mógłby wydawać się próbą wybadania nowego, coraz bardziej popularnego w Polsce gruntu. Dotychczasowe single i promocja wydawnictwa dają jednak wrażenie, jakby raperem kierowała zachcianka, a nie potrzeba dopasowania – i nie ma w tym nic dziwnego. W przypadku Palucha liczby są jedynie dodatkiem do nasyconego charyzmą, pełnowartościowego rapu, który dorasta i nabiera charakteru razem z wiekiem gospodarza.