6 niezwykłych miejsc na spektakle i koncerty symfoniczne w Polsce

1. Teatr Muzyczny Capitol we Wrocławiu

Teatr Muzyczny Capitol we Wrocławiu jest tak znany, że gdy tramwaj zbliża się do przystanku zlokalizowanego w pobliżu, w głośnikach usłyszymy śpiew zamiast zwykłego komunikatu. Choć powstał w 2004 roku, jego historia jest o wiele dłuższa, ponieważ wcześniej w tym budynku znajdowały się:

• Operetka Dolnośląska (lata 1955-1976),
• Teatr Muzyczny (lata 1977-1979),
• Operetka Wrocławska (lata 1979-1991),
• Teatr Muzyczny – Operetka Wrocławska (lata 1991-2004).

Musisz przyznać, że dopiero dzisiejsza nazwa jest nieco bardziej kreatywna (zaraz zdradzimy, skąd się wzięła). Ale to nie ona jest tu najważniejsza! Sam teatr znajduje się w przedwojennym budynku kinoteatrze Capitol (budynek został w późniejszych latach rozbudowany, a później dobudowano także nową część, za którą KKM Kozień Architekci otrzymali nagrodę Projekt Roku 2005 od Stowarzyszenia Architektów Polskich. Warto wiedzieć, że jeszcze przed wojną budynek był uważany za jeden z najpiękniejszych w Środkowej Europie). Po II wojnie światowej otwarto tam kino “Śląsk”, które istniało do 1955 roku, ustępując w końcu Operetce Dolnośląskiej.

Pierwszym spektaklem wystawionym po II wojnie światowej była “Zemsta Nietoperza” w reżyserii Szymona Szurmieja. Największe zmiany w teatrze przyszły w 2002 roku wraz z reżyserem Wojciechem Kościelniakiem. Dzięki niemu “zwykła” operetka stała się nowoczesnym teatrem muzycznym. 

Na scenie Capitolu występuje ponad 20 aktorów etatowych oraz kilkunastu aktorów dodatkowych. Grają oni w takich spektaklach, jak m.in.:

• “Mistrz i Małgorzata” (najsłynniejszy spektakl tego teatru, na który bardzo trudno się dostać),
• “Trzej Muszkieterowie”,
• “Frankenstein”,
• “Blaszany Bębenek”,
• “Mock. Czarna Burleska”,
• “Gracjan Pan. Musical”,
• “Lazarus”, 
• “Priscilla, Królowa Pustyni”,
• “A statek płynie”.

Scena robi takie wrażenie, że aż trudno to opisać. Trzeba zobaczyć na własne oczy!

Obok budynku teatru znajduje się Podwórko Capitol, a tam można zobaczyć jednego z wrocławskich krasnali – Szoł Mastgołonia. 

2. Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie

Budynek, który wyróżnia się na tle całego miasta. Nic dziwnego, że otrzymał wyróżnienia w wielu konkursach! Wcześniej w jego miejscu stał secesyjny budynek Konzerthaus, który niestety zniszczono podczas II wojny światowej. Do dzisiejszego budynku przypominającego wierzchołek góry lodowej Filharmonia przeniosła się w 2014 roku (wcześniej mieściła się w budynku UM Szczecin). Pierwszym utworem zagranym w fantazyjnym budynku była symfonia “In principio” Marka Jasińskiego wykonana pod batutą Ewy Strusińskiej i Jacka Kaspszyka. W ten sam dzień zagrano także “Fanfarę dla Filharmonii w Szczecinie” napisaną przez Krzysztofa Pendereckiego oraz IX Symfonię Ludwiga van Beethovena. 

W budynku Filharmonii w Szczecinie znajdują się: 

• sala koncertowa symfoniczna (niemal 1000 miejsc siedzących, których fotele pochłaniają ogromną ilość dźwięku. Krzywizny na ścianach i suficie odbijają dźwięk tak, by był możliwie jednorodny. Sala ta jest nazywana “Salą Słońce” przez to, że jej ściany pokryto płatkami “szlagmetalu”. Na scenie mieści się 120-osobowa orkiestra oraz 110-osobowy chór. Sala została przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych),
• sala koncertowa kameralna (mieści 192 osoby. Odbywają się tam kameralne koncerty i wydarzenia edukacyjne. Pogłos w tej sali trwa 1,5 sekundy, przez co została okrzyknięta “akustyczną perełką”. Nazywana jest “Salą Księżycową”. Ściany są czarne, a numery na fotelach – srebrne),
• hol główny (to w nim mieszczą się: kawiarnia, szatnia, Salonik Wiolinowy, Centrum Informacji i Promocji oraz kasy. Specjalne panele minimalizują pogłos, dzięki czemu w holu także odbywają się niektóre wydarzenia muzyczne. Spiralne schody w holu nawiązują do nowego logo Filharmonii),
• foyer (znajduje się na 1. piętrze i można tam nabyć pamiątki, płyty oraz spotkać się z artystami),
• galeria Poziom 4. (prezentowane są tam dzieła sztuki ważnych artystów. Organizowane są tam także szkolenia, konferencje i bankiety. Składa się z 8 modułów z oddzielnymi systemami oświetlenia),
• pomieszczenie VIP (widać z niego salę symfoniczną),
• fonoteka (miejsce spotkań z artystami i wykładów),
• sale prób, garderoby, bar dla artystów. 

Warto zobaczyć ten budynek nie tylko w środku, ale także nocą (wiosną i latem od 22 do 24, a jesienią i zimą w godzinach 20-24). Iluminacje występują w kolorach:

• bladej bieli (gdy nie odbywają się tam żadne wydarzenia),
• intensywnej bieli (podczas wydarzeń),
• bieli i czerwieni (święta patriotyczne),
• miasta (Szczecin Floating Garden). 

Odbywają się tam:

• koncerty symfoniczne,
• koncerty kameralne, 
• koncerty edukacyjne (szkolne, dla dzieci i rodzinne),
• wystawy,
• warsztaty dla dzieci i młodzieży (kategorie wiekowe: 2-6 lat, wczesnoszkolna, gimnazjalna, licealna oraz dla dzieci niepełnosprawnych).

3. Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie

Funkcjonuje od 1893 roku, choć do 1909 roku nazywał się po prostu Teatrem Miejskim. W miejscu budynku stał wcześniej kościół św. Ducha. Gmach teatru został utrzymany w stylu eklektycznym (czyli takim, który łączy elementy różnych stylów) z przewagą neobaroku. Ciekawostka: to pierwszy krakowski budynek, który posiadał elektryczne oświetlenie. To robiło wrażenie nawet na bardziej zamożnych osobach. 

Pierwsza próba odbyła się w foyer, bo na scenie nadal trwały prace instalacyjne. Podczas otwarcia wystawiono fragmenty utworów Fredry, Słowackiego i Mickiewicza. Później wystawił tam większość swoich dzieł Stanisław Wyspiański (ale nie tylko jego spektakle można było oglądać). W 1901 roku teatr jako pierwszy wystawił wszystkie części “Dziadów” Mickiewicza. 

Samo wyposażenie teatru było nowoczesne jak na tamten czas. W dwudziestoleciu międzywojennym repertuar był wyjątkowo śmiały i eklektyczny, co czasem kończyło się falą ataków ze strony krytyków (ale także z uznaniem niektórych odbiorców). Następny dyrektor wrócił do klasyki, a kolejny postawił na ambitniejsze dzieła. Od tamtego czasu teatr przechodził wiele zmian, które doprowadziły do tego, że dziś możemy zobaczyć tam bardzo różnorodny repertuar na trzech scenach:

• Dużej Scenie,
• Scenie MOS,
• Dom Machin. 

W teatrze zobaczysz popiersie Stanisława Wyspiańskiego, a także popiersia Karola Kruzera, Aleksandra Fredry, Jana Kamińskiego czy Wojciecha Bogusławskiego i tablicę upamiętniającą Jana Zawiejskiego.

Dawniej w teatrze mogły usiąść 922 osoby. Gdy go przebudowano, zwiększono odstępy między rzędami, przez co dziś tych miejsc jest nieco mniej. Zlikwidowano także straponteny, czyli dostawiane miejsca. 

4. Narodowe Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu

To jeden z największych obiektów koncertowych w Europie. W 2023 roku Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu otrzymało nawet International Classical Music Awards 2023 w kategorii “Specjalne osiągnięcia”. Według organizacji ICMA Narodowe Forum Muzyki może stanowić przykład dla innych placówek tego typu na całym świecie, ponieważ wyróżnia się doskonałymi rozwiązaniami architektonicznymi oraz akustycznymi (m.in. dzięki komorom akustycznym czy podwieszanym i opuszczanym sufitom). 

W budynku znajdują się:

• Sala Główna (sala koncertowa z 1804 miejscami. Są tam też organy z 4700 piszczałkami, których długości wahają się od kilku milimetrów do przeszło 10 metrów),
• trzy sale kameralne,
• sale prób, 
• pomieszczenia biurowo-konferencyjne,
• przestrzeń wystawiennicza i nie tylko. 

To łącznie 6 kondygnacji naziemnych oraz 3 podziemne.

Na scenach występują członkowie 13 zespołów instrumentalnych i wokalnych, takich jak m.in. NFM Filharmonia Wrocławska, Wrocławska Orkiestra Barokowa, Chór NFM (a także chór dziewczęcy i chór chłopięcy), Polish Cello Quartet czy West Side Sinfonietta. 

Samo Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu koordynuje takie wydarzenia jak:

• Akademia Muzyki Dawnej,
• Leo Festiwal,
• Forum Musicum,
• Musica Electronica Nova,
• Musica Polonica Nova,
• Jazztopad Festival,
• Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans im. Andrzeja Markowskiego. 

5. Narodowa Orkiestra Symfoniczna w Katowicach

Dawniej była to Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Warszawie, dziś nazywana jest Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach. Jak to się stało? Wszystko przez II wojnę światową. Przed nią funkcjonowała pierwsza z tych orkiestr, po wojnie reaktywowano ją w Katowicach. Od 2005 roku NOSPR organizuje Festiwal Prawykonań Polska Muzyka Najnowsza. Wydarzenie to określa się mianem pozytywnie eklektycznego oraz otwartego na spotkania z różnymi nurtami estetycznymi i ideowymi. Można tam usłyszeć zarówno znanych i cenionych, jak i młodych, debiutujących muzyków. 

Jeśli nie masz ochoty na słuchanie koncertów, wybierz się chociaż po to, by zobaczyć Siedzibę NOSPR w całej jej okazałości. Dawniej mieścił się tam skład drewna Kopalni Węgla Kamiennego “Katowice”. Dzisiejszy budynek zaprojektował Tomasz Konior, który nawiązał do dziedzictwa górnośląskiego oraz architektury Nikiszowca. Podczas otwarcia był to największy tego typu budynek w Polsce, a w 2019 roku dołączył do European Concert Hall Organisation (organizacja zrzeszająca renomowane sale koncertowe w Europie). 

Budynek składa się z:

• 5 kondygnacji budynku głównego,
• 7 kondygnacji gmachu Wielkiej Sali Koncertowej,
• 2 kondygnacji części technicznej. 

Ma on prostą, ale monumentalną formę. Wnęki filarów są pokryte gładką cegłą, a ściany – chropowatą (łącznie jest ich tam 611 tysięcy!). W dzień promienie słońca malują linie na czarnych ścianach sali koncertowej, a po zachodzie słońca między filarami przebija światło z wnętrze budynku. 

W otoczeniu budynku znajdują się także:

• miejski plac wejściowy,
• ogród zmysłów z fontanną (z iluminacją) i zabawkami dźwiękowymi oraz amfiteatr,
• roślinny labirynt przedstawiający układ Katowic z 1926 roku.

6. Teatr Wielki w Łodzi

Opery, balety, operetki, musicale, spektakle… wszystko to znajdziesz w największym łódzkim teatrze, czyli Teatrze Wielkim (swoją drogą odbywają się tam też pokazy mody, zjazdy i zloty, bale noworoczne i nie tylko. W Teatrze Wielkim w Łodzi odbywały się m.in. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage oraz Grand Prix Jazz Melomani). Mieści się tam 2. największa scena operowa w kraju (nic dziwnego, skoro ów teatr był wcześniej operą). 

Pierwszym wystawionym dziełem w Teatrze Wielkim był “Straszny dwór” Moniuszki (reż. Jerzy Merunowicz). W późniejszych latach prezentowano tam prapremiery światowe oper “Lord Jim” oraz “Maria Stuart” Romualda Twardowskiego oraz wiele innych, fantastycznych spektakli. 

Budowa teatru trwała 17 lat. Czy było warto tyle czekać? A i owszem, ponieważ to jeden ze sztandarowych socrealistycznych budynków w Łodzi i jeden z największych tego typu budynków w całej Europie (początkowo mieściło się tam 1270 widzów, dziś 1074). Fasada jest wsparta na masywnych filarach. Towarzyszą im fryzy i loggia podzielone smukłymi kolumnami. 

Główna scena ma 6 dużych zapadni, które jeżdżą w górę i w dół (maksymalnie o 3 metry). Oprócz nich czekają liczne ciekawostki techniczne, które warto zobaczyć na własne oczy podczas jednego z przedstawień.

Te 6 miejsc w Polsce jest naprawdę warte uwagi, nawet jeśli nie przepadasz za teatrem czy operą. Koniecznie zobacz je podczas wycieczek.