Co zobaczyć w Legnicy? Atrakcje i zabytki

Skąd wzięła się nazwa Legnica?

Nad tym, skąd pochodzi nazwa Legnica, możemy tylko gdybać. Najprawdopodobniej sięga ona swoimi korzeniami do staropolskiej nazwy łęg, które oznaczało łąkę łęgową (to miejsce okresowo wilgotne i podmokłe, leżące na terenie zalewowym). Inna wersja mówi, że może ona pochodzić od rdzenia leg-, który zaś oznacza “miejsce do leżenia lub legowisko”. Trzecia wersja brzmi tak, że nazwa miasta Legnica może pochodzić od imienia celtyckiego boga Lugh, choć to akurat wydaje się najmniej prawdopodobne.

Pierwsze zapiski o Legnicy pochodzą z 1146 roku i wtedy nazwa zapisana była jako Legnicz oraz L’gniza, czyli dosłownie “bagniste miejsce”, co sprawia, że najbardziej prawdopodobną wersją pochodzenia nazwy jest ta związana ze słowem łęg. W 1242 roku pojawiła się nazwa Legnic, a w 1268 roku “Lignitz castrum Poloniae” (“Legnica Gród Polski”), które zaś było dziełem naukowym Witela.

Później nazwa zmieniała się jeszcze wielokrotnie, aż w końcu oficjalna Legnica powstała w 1946 roku i tak jest znana do dzisiaj.

A co możemy w niej zobaczyć? 

Brama Głogowska w Legnicy

Inaczej nazywa się ją także Basztą Głogowską. Jest to element fortyfikacji miejskich Legnicy. Zbudowana jako trójkondygnacyjna wieża budowla powstała w pierwszej połowie XV wieku. Miała ona za zadanie bronić wjazd do miasta od strony Głogowa (stąd jej nazwa). Pierwotnie leżała w obrębie murów miejskich.

W XIX wieku obiekt nakryto czterospadowym dachem i przebito neogotycką bramę przejazdową (dopiero od tamtego momentu można faktycznie przez nią przejechać). W tamtym czasie dodano także tarcza zegara słonecznego i blanki (ale te zamurowano w XX wieku).

Park miejski w Legnicy

To najstarszy i jednocześnie największy Legnicki Park Miejski. Znajdziesz go w centralnej części miasta.

Pierwsze wzmianki o tym parku sięgają aż 1316 roku, kiedy to książę Bolesław III zakupił rozległe łąki. Za to pierwsze informacje o samym parku sięgają XVII wieku dzięki temu, że znaleziono rysunki Wernhera z 1757 roku, na których znajdowało się oplecione spacerowymi alejami lipowymi miasto.

W kolejnych wiekach w parku pojawiły się kawiarnie, gospody, ogród labirynt, a także ogród w stylu angielskim oraz sala koncertowa, pijalnia wody mineralnej, staw do przejażdżek gondolami oraz sportów łyżwiarskich (staw co prawda istniał, ale dostosowano go do potrzeb turystów i mieszkańców), ścieżka do jazdy konnej i nie tylko.

W czasach II wojny światowej Park Miejski przetrwał, ale Niemcy przed ucieczką zdemontowali wiele urządzeń wystawowych. Miasto na powrót stało się właścicielem Parku Miejskiego dopiero w 1947 roku. 

Dziś Park Miejski ma 58 hektarów i znajdziesz w nim m.in.:

• tereny sportowe ze stadionem,
• skatepark,
• Ogród Jordanowski ze ścieżką zdrowia,
• błonia miejskie,
• Palmiarnię,
• Teatr Letni,
• pergolę i sadzawkę w Gaju Muz,
• muszlę koncertową,
• fontanny wkomponowane w kompozycje kwiatowe,
• około 130 gatunków drzew i krzewów (krajowych i egzotycznych),
• Pomnik Śpiącego Lwa.

Wart zobaczenia jest także Kozi Stawek wraz z wyspą, która się na nim znajduje.

Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Legnicy

Znajdziesz ją przy Placu Katedralnym, a wybudowana została najprawdopodobniej jeszcze w XIII wieku. Z czasem zyskał dużo znaczenia, ponieważ wokół niego zaczęło toczyć się życie handlowe. Kościół ten niestety spłonął prawdopodobnie w 1241 roku. Budynek, który możesz dziś zobaczyć, powstał w XIV wieku. Został wybudowany w stylu gotyckim, przez co robi ogromne wrażenia na turystach. W XV wieku został rozbudowany, a w XVIII – wyremontowany. Zyskał wtedy nowy ołtarz główny. W XIX wieku przebudowano go w stylu neogotyckim. Możesz w nim zobaczyć wiele rzeźb, a także nagrobków oraz gotyckie sklepienia, ikony oraz renesansową ambonę i barokowy ołtarz.

Obok katedry są także inne atrakcje warte uwagi:

•  Fontanna Neptuna,
•  Stary Ratusz,
•  pomnik Julka,
•  “Studnia Zakochanych”,
•  budynek Teatru im. Heleny Modrzejewskiej,
•  kamieniczki śledziówki,
•  pamiątka po tramwajach jeżdżących po dawnej Legnicy.

Pomnik Julka

Pomnik Julka to rzeźba, która przedstawia chłopca z plecakiem i procą. Jest to mały legniczan z XX wieku. 

Barokowe fontanny w Legnicy

Wspomnieliśmy już o fontannie Neptuna, ale po obu stronach legnickiego rynku stoją dwie takie barokowe fontanny, które przedstawiają mityczne postaci. Pierwsza z nich znajduje się w północnej części rynku. Pierwotnie była tam fontanna z 1412 roku, a dzisiejsza pochodzi z 1733 roku. Pośrodku fontanny jest postać Syreny, którą nazywa się także Panną Wodną.

W południowej części jest za to wspomniana wcześniej Fontanna Neptuna, która pochodzi z 1731 roku. W centralnej części fontanny stoi posąg Neptuna, który trzyma w ręce trójząb, a u jego nóg widnieją 3 delfiny. Niestety w 2009 roku podczas nawałnicy posąg ucierpiał, ale został odbudowany. 

Na obu fontannach wyrzeźbiony jest motyw tarcz z dwoma skrzyżowanymi kluczami, który to był herbem miasta do 1741 roku, co świetnie pokazuje z jakiego okresu pochodzą owe fontanny.[1]

“Studnia Zakochanych”

Podczas prac rewitalizacyjnych w 2009 roku odkryto starą studnię z XVII wieku, co było niesamowitym zaskoczeniem, bo na żadnych mapach nigdy nie było o niej wzmianki. Zachowała się ona w bardzo dobrym stanie i ma około 6 m głębokości oraz 2 m średnicy. Odremontowana została jedynie zewnętrzna część która została wykonana z jednego kawałka czerwono-brązowego granitu, a jej kształt przypomina nieregularny wielościan. W 2010 roku została nazwana “Studnią Zakochanych” i od tego czasu liczne pary wrzucają do niej monety na szczęście.

Galeria Sztuki na Placu Katedralnym w Legnicy

Galeria sztuki na Placu Katedralnym w Legnicy jest jedyną samodzielną galerią w tym mieście. Składa się z dwóch oddziałów: Galerii Srebra “Pod Przepiórczym Koszem” oraz Galerii Ring.

Dom pod przepiórczym koszem to jedna z renesansowych kamienic, która stoi przy Małym Rynku 38. Powstała Na początku XVI wieku, a niedługo później została przebudowana. Zyskała wtedy dekorację ze scenami figuralnymi, a jej nazwa wzięła się od charakterystycznego cylindrycznego wykusza narożnego. Owa dekoracja została odkryta dopiero w XX wieku. 

Muzeum Miedzi w Legnicy

Muzeum Miedzi składa się z kilku budynków. Jego siedzibą główną jest barokowy budynek dawnej kurii opatów z Lubiąża. Został on wybudowany w 1728 roku. Zobaczysz w nim wystawę “Miedź. Dzieje szlachetnego metalu”. Wystawa jest związana z wydobyciem, przeróbką, a także zastosowaniem miedzi, polskim złotnictwem współczesnym oraz historią Legnicy.

Drugim Budynkiem jest akademia Rycerska w Legnicy, w której zobaczysz wystawę “Akademia Rycerska w Legnicy. Dzieje gmachu i instytucji” oraz liczne wystawy czasowe, ale to na jakie trafisz, zależy od tego, kiedy się tam wybierzesz.

Kolejnym obiektem jest Pawilon z Reliktami Kaplicy Romańskiej. Podczas badań archeologicznych w latach 60. odsłonięto relikty owej kaplicy i dzięki temu można było odtworzyć jej formę oraz wystrój architektoniczny. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi już z roku 1149, a dokładne miejsce jej położenia do dziś nie jest znane. Najprawdopodobniej znajdowała się ona na terenie grodu kasztelańskiego, ponieważ znajduje się tam cmentarzysko szkieletowe. Dopiero w 1318 roku została ona określona jako Kaplica Zamkowa. Została zburzona w 1621 roku, a dziś to, co z niej zostało, jest udostępnione do zwiedzania.

Czeka na ciebie jeszcze Zamek Piastowski, czyli jedna z najważniejszych budowli Legnicy. Przez ponad 750 lat była ona symbolem i zarazem siedzibą władzy terytorialnej. Powstała ona około 1190 roku, po tym jak zlikwidowano wcześniejszy drewniano-ziemny zespół grodowy, a na jego miejscu wzniesiono budowle ceglane. Po wojnie między Prusami a Austrią zwycięski król Fryderyk II postanowił rozebrać fortyfikacje zamkowe, a później także zasypać fosę i zlikwidować most prowadzący do zamku. Do dziś jednak zostały niektóre oryginalne elementy, takie jak chociażby wspaniała brama Zamkowa czy Północna ściana palatium. Dziś za to w zamku mieszczą się instytucje Oświatowe, takie jak Dolnośląskie Centrum Kształcenia Ustawicznego i Językowego Kadr w Legnicy, a także Zespół Szkół Muzycznych w Legnicy.

To jeszcze nie wszystko. Do muzeum należy także Mauzoleum Piastów w Kościele św. Jana Chrzciciela w Legnicy, które powstało w XVII wieku i było pierwszą na Śląsku barokową kaplicą grobową.[2]

Rynek w Legnicy

Wspomnieliśmy już nieco o tym, co znajduje się na rynku w Legnicy, ale poświęćmy mu jeszcze chwilę. Jego największą ozdobą są kamienice śledziowe, czyli 8 renesansowych kamieniczek. Jest tam także barokowy Stary Ratusz 1740 roku, kula z brązu z panoramą XVIII-wiecznej Legnicy (niedaleko fontanny syrenki), a także Teatr im. Heleny Modrzejewskiej.

Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy

Historia teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy sięga aż XVI wieku. Jednak znany dzisiaj renesansowy budynek powstał dopiero w XIX wieku, a jego projektantem był Carl Ferdynand Langhans Młodszy. Misją teatru jest przedstawianie “prawdziwych historii w prawdziwych miejscach”. Przy okazji pobytu w Legnicy warto wybrać się choć na jeden spektakl w tym słynnym teatrze.

Kąpielisko “Kormoran”

Znajduje się ono nad sztucznym zalewem, który powstał na jednej z odnóg Czarnej Wody.  Właścicielem jest OSiR, który składa się z wielu obiektów:

•  Basenu Delfinek,
•  Basenu Bąbelek,
•  kortów tenisowych,
•  hali widowiskowo-sportowej,
•  hal sportowych,
•  siłowni kulturystycznej,
•  stadionu miejskiego,
•  wielofunkcyjnych boisk sportowych,
•  skateparku,
•  kąpieliska,
•  rowerowego placu zabaw.

Samo kąpielisko położone jest nad zbiornikiem wodnym w otoczeniu dużej ilości zieleni. Znajdziesz tam piaszczystą plażę, brodzik dla dzieci, wypożyczalnię sprzętu pływającego, a także kawiarenkę, boisko do piłki plażowej i siatkówki. Możesz wypożyczyć leżak lub kajak.

Muzeum Bitwy Legnickiej w Legnickim Polu

Muzeum Bitwy Legnickiej w Legnickim Polu to muzeum monograficzne, które upamiętnia jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach średniowiecznego Śląska. W XIII wieku ziemie polskie najechali Mongołowie, a niedługo później odbyła się bitwa Legnicka, która skończyła się porażką siłą książęcych i śmiercią Henryka II Pobożnego.  Muzeum ma swoją siedzibę w najstarszej zachowanej świątyni Legnickiego Pola (czyli w pobenedyktyńskim Kościele pw. Trójcy Świętej i Najświętszej Maryi Panny, który został wzniesione w XIV wieku). Niektórzy uważają, że świątynia została wzniesiona w tym miejscu, w którym odnaleziono zwłoki księcia Henryka II Pobożnego.

Po II wojnie światowej świątynia zaczęła niszczeć, a w 1960 roku zabytkowy obiekt odremontowano i stworzono w nim muzeum. Otwarto je już w 1961 roku, a autorem scenariusza pierwszej wystawy stałej był Józef Piątek z Muzeum Śląskiego (obecnie Narodowego we Wrocławiu). Od 1972 roku Muzeum Bitwy Legnickiej jest pododdziałem Muzeum Miedzi w Legnicy. Od samego początku istnienia przyświeca mu cel, jakim jest popularyzacja wiedzy na temat wydarzeń z 1241 roku, a także kultywacja pamięci o bitwie pod Legnicą oraz poległym w niej księciu Henryku II Pobożnym.

Jak widzisz Legnica ma wiele do zaoferowania. Kiedy wpadniesz tam na dłużej?

Przypisy:

[1] http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/25671,legnica-barokowe-fontanny.html (dostęp z dnia 21.06.2024)

[2] https://www.muzeum-miedzi.art.pl/ (dostęp z dnia 21.06.2024)

[3] https://www.teatr.legnica.pl/teatr/historia (dostęp z dnia 21.06.2024)