Latin Grammy, International Latin Music, Latin Songwriters, Billboard Latin Music Hall of Fame – czym są i kto tam trafił? 

The Latin Grammy Hall of Fame

Latin Grammy Hall of Fame to galeria sław stworzona przez Latin Recording Academy, która wyróżnia nagrania mające ponad 25 lat i trwałe znaczenie jakościowe lub historyczne. To ta sama organizacja, która przyznaje Latin Grammy Awards.

Nagrania wybiera panel ekspertów – muzykologów i historyków – z różnych kategorii muzyki latynoskiej. Pierwsze wpisy pojawiły się w 2001 roku, kiedy to wyróżniono 17 nagrań, m.in.:

• cover “Oye Como Va” Santany, 
• “Sabor a Mí”  w wykonaniu Javiera Solísa,
• koncert Joaquína Rodrigo “Concierto de Aranjuez” z 1948 roku w wykonaniu Regino Sainz de la Maza i Orquesta Nacional de España. 

Kolejne nominacje pojawiają się co sześć lat.

Kto został wprowadzony do The Latin Grammy Hall of Fame? 

W 2001 roku wprowadzono:

• “Adiós Nonino” Astor Piazzolla (1969, traditional),
• “La Barca” Lucho Gatica (1960, tropical),
• “Bésame Mucho” Pedro Vargas (1941, tropical),
• “Caetano Veloso” Caetano Veloso (1967, Brazilian),
• “Chega de Saudade” João Gilberto (1959, Brazilian),
• “The Composer of Desafinado Plays” Antônio Carlos Jobim (1963, Brazilian),
• “Concierto de Aranjuez” Regino Sainz de la Maza i Orquesta Nacional de España (1948, classical),
• “Desafinado” João Gilberto (1958, Brazilian),
• “El Día Que Me Quieras” Carlos Gardel (1935, traditional),
• “Garota de Ipanema (The Girl from Ipanema)” Antônio Carlos Jobim (1963, Brazilian),
• “Getz/Gilberto” Stan Getz i João Gilberto z udziałem Antônio Carlos Jobim i Astrud Gilberto (1963, Brazilian),
• “Mambo #5” Pérez Prado (1950, tropical),
• “El Manisero (The Peanut Vendor)” Don Azpiazú (1930, tropical),
• “Oye Como Va” Santana (1970, rock),
• “El reloj” Lucho Gatica (1959, tropical),
• “Sabor a Mí” Javier Solís (1960, regional Mexican),
• “Somos Novios” Armando Manzanero (1970, tropical).

W 2007 roku wprowadzono:

• “Caballo Viejo” Roberto Torres y su Charanga Vallenata (1980, traditional tropical),
• “Elis & Tom” Elis Regina i Antônio Carlos Jobim (1974, MPB),
• “Español and More Vol. 1” Nat King Cole (1958, traditional pop),
• “Detalles” Roberto Carlos (1971, Brazilian-romantic),
• “Irakere” Irakere (1979, Latin jazz),
• “Mediterráneo” Joan Manuel Serrat (1971, singer-songwriter),
• “Mi Viejo” Piero (1969, singer-songwriter),
• “Muchacha Ojos de Papel” Almendra (1969, rock),
• “Rayito de Luna” Los Panchos (1960, pop),
• “El Rey” José Alfredo Jiménez (1971, ranchera),
• “Siembra” Willie Colón i Rubén Blades (1978, salsa),
• “Son de la Loma” Trio Matamoros (1928, traditional tropical).

W 2013 roku wprowadzono:

• “Amor Eterno” Rocío Dúrcal (1984, pop),
• “América América” Nino Bravo (1973, pop),
• “La Bamba” Ritchie Valens (1959, rock),
• “Cuban Jam Sessions in Miniature/Descargas” Israel López “Cachao” (1957, jazz),
• “Cómo Fue” Beny Moré (1953, tropical),
• “Dulce Patria” Jorge Negrete (1950, regional Mexican),
• “Eres tú” Mocedades (1973, traditional),
• “Gracias a la Vida” Violeta Parra (1966, traditional),
• “Jovem Guarda” Roberto Carlos (1965, pop),
• “Mais Que Nada” Sérgio Mendes & Brazil ’66 (1966, Brazilian),
• “Porque Yo Te Amo” Sandro (1968, pop),
• “Teatro Amadeo Roldán – Recital” Irakere (1974, jazz).

Niestety, o kolejnych latach nie ma informacji na oficjalnej stronie. 

The International Latin Music Hall of Fame

International Latin Music Hall of Fame (ILMHF) było corocznym wydarzeniem muzycznym, które powstało w 1999 roku w Nowym Jorku. Jego celem było uhonorowanie artystów, którzy w istotny sposób przyczynili się do rozwoju muzyki latynoskiej. Poza wprowadzeniem do Hall of Fame podczas ceremonii wręczano też specjalne nagrody wyróżniające oraz Nagrodę Pamięci Beny Moré. Ostatnia gala odbyła się w 2003 roku. International Latin Music Hall of Fame miało trudności z konkurowaniem z bardziej znaną Billboard Latin Music Hall of Fame i zakończyło działalność przed wręczeniem nagrody w 2004 roku.

Kto został wprowadzony do The International Latin Music Hall of Fame? 

W 1999 roku wprowadzono takie osobistości, jak: Tito Puente, Celia Cruz, Eddie Palmieri, Johnny Pacheco, Joe Cuba, Israel “Cachao” López, Johnny Ventura, Orquesta Aragón, José Fajardo, Marco Antonio Muñiz, Ray Barretto, La Sonora Matancera.

Uhonorowano również niektórych artystów pośmiertnie. Byli to:

• Miguel Faílde, 
• Ignacio Piñeiro, 
• Rafael Hernández, 
• Ernesto Lecuona, 
• Arsenio Rodríguez, 
• Chano Pozo, 
• Beny Moré, 
• Perez Prado,
• Mario Bauza, 
• Machito, 
• Tito Rodríguez, 
• Miguelito Valdés, 
• Enrique Jorrín, 
• Agustín Lara.

Specjalne nagrody otrzymali wtedy:

• promotor muzyczny Ralph Mercado,
• były prezes Fania Jerry Masucci,
• dyrektor muzyczny East Harlem School of Music Johnny Colon,
• pianista, kompozytor i dyrygent programu “I Love Lucy” Marco Rizo.

W 2000 roku do The International Latin Music Hall of Fame wprowadzono takie osoby jak: José Feliciano, Willie Colón, Mongo Santamaría, Ray Barretto, Cheo Feliciano, Hector Lavoe, Charlie Palmieri, Larry Harlow, La Lupe, Yomo Toro, Johnny Albino, Alfredo “Chocolate” Armenteros, Oscar D’León, Armando Manzanero, Myrta Silva, Bobby Capó, Daniel Santos, Luis Kalaff, Vicentico Valdés, Rafael Ithier and El Gran Combo de Puerto Rico, Miguel Matamoros, Rafael Cepeda, Julio Gutiérrez, Felipe Rodríguez, Rafael Cortijo, Ismael Rivera, Maria Teresa Vera, Chalía Herrera, Antonio Arcaño, Joseíto Mateo, Los Muñequitos de Matanzas, Orestes Lopez, Carlos Gardel, and Pedro Flores.

Nagrody specjalne otrzymali:

• wykonawca Harry Belafonte,
• Ry Cooder,
• historyk muzyki latynoskiej Max Salazar,
• producent telewizyjny Willie Sanchez,
• radiowiec muzyki latynoskiej Joe Gaines,
• dziennikarz Miguel Perez,
• artysta i wydawca Izzy Sanabria.

Wręczono także dwie nagrody Lifetime Achievement Awards. Otrzymali je:

• Israel “Cacho” Lopez,
• Chico O’Farrill.

W 2001 postanowiono wyróżnić takich artystów, jak: Rubén Blades, Buena Vista Social Club, Andy Montañez, Olga Guillot, Lucho Gatica, João Gilberto, Astor Piazolla, Hector Casanova, Ruth Fernandez, Candido Camero, Patato Valdes, Wilfrido Vargas, Armando Peraza, Francisco Aguabella, Tata Guines, Tite Curet Alonso, Vitín Avilés, Ray Romero, Maso Rivera and Rafael Solano.

Znów do The International Latin Music Hall of Fame wprowadzono także pewne osoby pośmiertnie. Byli to:

• Antônio Carlos Jobim, 
• Xavier Cugat, Pedro Infante, 
• Yayo “El Indio”, 
• Libertad Lamarque, 
• Pete “El Conde” Rodríguez, 
• Rita Montaner, 
• Juan Morel Campos, 
• Julio Jaramillo, 
• Alfredo Valdés Sr., 
• Sylvia Rexach, 
• Felipe Pirela, 
• Jose Mangual Sr., 
• Toña la Negra, 
• Pedro Vargas, 
• Javier Solis, 
• Antonio Mesa, 
• Don Azpiazu,
• Luis Carlos Meyer.

Nagrody specjalne w 2001 roku otrzymali:

• Rita Moreno,
• Cristóbal Díaz-Ayala,
• Rudy Mangual,
• Chata Gutiérrez,
• Chico Álvarez,
• Vicki Sola,
• Martin Cohen,
• Ernie Ensley.

Nagrody Lifetime Achievement Awards trafiły do: Johnny’ego Albino oraz Gracieli. 

W 2001 roku wprowadzono takie osoby, jak: Julio Iglesias, Carlos Santana, Dizzy Gillespie, Paquito D’Rivera, Danny Rivera, José José, Sandro, Vicente Fernández, Astrud Gilberto, Richie Ray, Willie Rosario, Cuco Valoy, Roberto Torres, Milly Quezada, Bobby Cruz, José Curbelo, Trio Vegabajeño, Bobby Rodríguez, La Sonora Ponceña, Leo Marini, Matilde Díaz, Aldemaro Romero, Mario Clavell, Elena Burke, Carmen Miranda, Gilberto Monroig, Alberto Socarrás, Félix Chappottín, Miguelito Cuní, Noro Morales, Joe Loco, Santos Colón, Louie Ramírez, Carmen Delia Dipini, Juan Tizol, René Hernández, and Lola Flores. 

Nagrody specjalne otrzymali: Miriam Colón i Pablo Guzmán, a Lifetime Achievement Award – Celia Cruz i Johnny Pacheco. 

Podczas ostatniej gali w 2003 roku uhonorowano takie osoby jak: Arturo Sandoval, Trini López, Juan Luis Guerra, Roberto Roena, Ismael Quintana, Raphael, Flaco Jimenez, Alberto Beltrán, Juan Gabriel, Nelson Ned, Ray Santos, Manny Oquendo, Justi Barretto, Pucho Brown, and Jose Luis Monero. 

Za to pośmiertnie wprowadzeni to:

• Desi Arnaz, 
• María Grever, 
• Consuelo Velázquez, 
• Eliseo Grenet, 
• Gonzalo Roig, 
• Álvaro Dalmar, 
• Esther Borja, 
• Joseíto Fernández.

Nagrody specjalne otrzymali: 

• byli tancerze z Palladium – Cuban Pete, Augie i Margo,
• Millie Donay,
• artysta Erich Padilla,
• reżyser Avenol Franco.

A ostatnia nagroda Lifetime Achievement Award trafiła do Johnny’ego Ventury. 

Nagroda Pamięci Beny Moré

Nagroda Pamięci Beny Moré była corocznym wyróżnieniem przyznawanym w latach 1999–2003 przez International Latin Music Hall of Fame. Trafiała do osób, które przyczyniły się do popularyzacji muzyki latynoskiej na całym świecie, na cześć zmarłego kubańskiego artysty Benny’ego Moré’a. 

Laureaci nagrody to:

• 1999: Emilio Estefan, Gloria Estefan,
• 2000: Johnny Pacheco,
• 2001: Joe Cuba,
• 2002: Larry Harlow,
• 2003: José Alberto “El Canario”.

The Latin Songwriters Hall of Fame

Latin Songwriters Hall of Fame (LSHOF), znana także jako La Musa Awards, powstała 18 października 2012 roku z inicjatywy Desmonda Childa i Rudy’ego Péreza. Siedziba znajduje się w Miami na Florydzie. Instytucja ta jest poświęcona edukowaniu, uhonorowaniu i celebrowaniu życia oraz twórczości największych latynoskich autorów tekstów i kompozytorów.

Pomysł na stworzenie LSHOF zrodził się u Childa, gdy zorientował się, że jest dopiero trzecim Latynosem w Songwriters Hall of Fame. Rudy Pérez wspominał, że podobny pomysł pojawił się już 16 lat wcześniej podczas rozmów z Manuel Alejandro i Armando Manzanero.

Początkowo w organizacji było 119 członków, a już po dwóch latach ich liczba wzrosła do ponad 15 tysięcy, pochodzących z 21 krajów hiszpańsko- i portugalskojęzycznych z Ameryki Łacińskiej, Europy i USA. 

Pierwsza gala La Musa Awards odbyła się 23 kwietnia 2013 roku w New World Center w Miami Beach, gdzie spośród 24 nominowanych wybrano pięciu laureatów. Po dwuletniej przerwie, w 2022 roku, organizacja świętowała swoje dziesięciolecie, wprowadzając do galerii także jej założycieli.

Jak trafić do The Latin Songwriters Hall of Fame?

Nominacje do wprowadzenia wybiera komisja ekspertów – producentów, kompozytorów, muzyków i wykonawców, natomiast zwycięzców wybiera ogół publiczności. Wyjątkiem byli laureaci z 2022 roku.

Aby dostać nominację, artysta musiał zadebiutować co najmniej 20 lat wcześniej. Może on trafić do jednej z trzech grup:

• wprowadzeni do galerii, 
• pośmiertnie wprowadzeni,
• laureaci specjalni. 

Pierwsi są wybierani w internetowym głosowaniu, pozostali przez komisję organizacji.

Od początku istnienia do Latin Songwriters Hall of Fame wprowadzono autorów z Argentyny, Brazylii, Kolumbii, Chile, Kuby, Dominikany, Ekwadoru, Salwadoru, Włoch, Meksyku, Panamy, Peru, Portoryko, Hiszpanii, USA i Wenezueli.

Kto dokładnie został wprowadzony do The Latin Songwriters Hall of Fame?

W 2013 wprowadzono takich artystów jak: Manuel Alejandro (Hiszpania), José Ángel Espinoza (Meksyk), José Feliciano (Portoryko), Julio Iglesias (Hiszpania), Armando Manzanero (Meksyk), Concha Valdés Miranda (Kuba). Pośmiertnie uhonorowano Roberto Cantorala z Meksyku. 

W 2014 wprowadzono takie osoby jak: Omar Alfanno (Panama), Rafael Pérez Botija (Hiszpania), Lolita de la Colina (Meksyk), Gloria Estefan (Kuba).

Za to pośmiertnie uhonorowano takie osoby jak: 

• Carlos Gardel (Argentyna),
• Antônio Carlos Jobim (Brazylia),
• Agustín Lara (Meksyk),
• Ernesto Lecuona (Kuba),
• Rafael Hernández Marín (Puerto Rico),
• Violeta Parra (Chile). 

W 2015 wprowadzeni zostali: Héctor Ochoa Cárdenas (Kolumbia), Emilio Estefan (Kuba), Myriam Hernández (Chile), Gustavo Santaolalla (Argentyna), Álvaro Torres (Salwador), Diego Torres (Argentyna).

A pośmiertnie uhonorowano:

• Juan Carlos Calderón (Hiszpania),
• Chabuca Granda (Peru),
• María Grever (Meksyk),
• Paco de Lucía (Hiszpania),
• César Portillo de la Luz (Kuba),
• Joan Sebastian (Meksyk).

W 2016 wprowadzono takich artystów: Claudia Brant (Argentyna), Alejandro Jaén (Hiszpania), Miguel Luna (Meksyk), Draco Rosa (Portoryko), Los Temerarios (Meksyk), Cheo Zorrilla (Dominikana).

Za to pośmiertnie wprowadzeni zostali:

• Juan Gabriel (Meksyk),
• Benny Moré (Kuba),
• Mariano Mores (Argentyna),
• Tito Puente (Stany Zjednoczone),
• Myrta Silva (Portoryko).

W 2017 wprowadzono takich artystów: Erika Ender (Panama), Ana Gabriel (Meksyk), Roberto Livi (Meksyk), Camilo Sesto (Hiszpania), Martin Urieta (Meksyk), Carlos Vives (Kolumbia). A pośmiertnie Gustavo Cerati (Argentyna). 

W 2018 wprowadzono: Carlos Rubira Infante (Ekwador), Fernando Osorio (Wenezuela), Gloria Trevi (Meksyk), Chucho Valdés (Kuba). A pośmiertnie René Touzet (Kuba). 

W 2019 uhonorowali zostali: Willie Colón (USA), Armando Larrinaga (Kuba), Chico Novarro (Argentyna), Ivy Queen (Portoryko), Michael Sullivan (Brazylia).

W 2022 wprowadzono takie osoby jak: Desmond Child (USA), Juanes (Kolumbia), Rudy Pérez (Kuba / USA), Tony Renis (Włochy). A pośmiertnie Johnny Ventura (Dominikana). 

W 2024 wprowadzono:

• Luny (Portoryko),
• Julio Reyes Copello (Kolumbia),
• Saúl Hernández (Meksyk).

Dodatkowe wyróżnienia

Wręczane są także dodatkowe wyróżnienia, takie jak:

• La Musa Honors (tylko w 2013 roku, otrzymali je: Olga Guillot, Draco Rosa, Nat King Cole, Desi Arnaz, Ralph S. Peer, Prince Royce, and Natalia Jiménez),
• Desi Arnaz Pioneer Awards (to nagroda nazwana na cześć kubańskiego muzyka Desi Arnaza, która wyróżnia “pionierów muzyki współczesnej”. Zostali nią nagrodzeni: Desi Arnaz [2013], Raul Alarcon Sr. [2014], Quincy Jones [2015], Angelo Medina [2016], Afo Verde [2017], Eydie Gormé [2018], Jesús López [2019] oraz Eddy Cue [2022]), 
• Icon Award (nagroda przyznawana za całokształt kariery i wkład w muzykę. Otrzymali ją: Alejandro Sanz [2014], Café Tacuba [2015], Carlos Vives [2017], Víctor Manuelle [2018], Pitbull [2019], Residente [2022] i Luis Fonsi [2024]), 
• Hero’s Award (nagroda przyznawana młodym muzykom, którzy osiągnęli wyjątkowe sukcesy w swojej karierze, jednocześnie przyczyniając się do rozwoju muzyki latynoskiej. Otrzymali ją: Miguel [2014], Fonseca [2015], Yandel [2016], Wisin [2017], Gente de Zona [2018] i Luis Figueroa [2024]).

Takich nagród przyznawanych w ramach The Latin Songwriters Hall of Fame jest jeszcze mnóstwo, a w tym Conqueror Award dla osoby mającej znaczny wpływ na przemysł muzyczny, Publishers Award czy La Musa Elena Casals Award dla niesamowitych młodych talentów. Ciekawą nagrodą jest Living Legend dla osoby, która już jest legendą, mimo że nadal występuje na scenie. W 2024 roku doceniono w tej kategorii Draco Rosę. 

The Billboard Latin Music Hall of Fame

Billboard Latin Music Hall of Fame to prestiżowe wyróżnienie przyznawane okazjonalnie przez amerykański magazyn Billboard podczas gali Billboard Latin Music Awards. Nagroda powstała w 1994 roku, aby uhonorować artystów, którzy zdobyli światowe uznanie za swoją twórczość, przekraczając granice nie tylko gatunków muzycznych i języków czy kultur.

Wśród nominowanych są artyści, którzy stworzyli artystyczne fundamenty współczesnej muzyki latynoskiej. Kandydatury wybiera redakcyjna komisja Billboard, oceniając wkład artystów w rozwój muzyki latynoskiej. Do The Billboard Latin Music Hall of Fame trafiają osoby, które są ikonami i pionierami, a ich dzieła stanowią ważny kamień milowy w historii tego gatunku.

Pierwszymi muzykami wprowadzonymi do Latin Music Hall of Fame podczas pierwszej gali w 1994 roku byli Kubańczycy Celia Cruz i Cachao. Jedynymi artystami odznaczonymi pośmiertnie byli Selena (1995) oraz Raúl Alarcón Sr. (2009). Selena w roku wprowadzenia do Hall of Fame otrzymała też tytuł “Hot Latin Track Artist of the Year”. Za to Raúl Alarcón Sr. jest pierwszym wyróżnionym, który nie był artystą nagraniowym.

Kto został wprowadzony do The Billboard Latin Music Hall of Fame?

W poszczególnych latach do The Billboard Latin Music Hall of Fame zostały wprowadzony różne osoby. Oto one:

1994

• Celia Cruz (Kuba) – za wkład w muzykę afro-kubańską XX wieku,
• Cachao (Kuba) – za wkład w muzykę afro-kubańską XX wieku.

1995

• Selena (USA) – za liczne osiągnięcia jako artystka Tejano w ciągu trzech lat przed śmiercią (wprowadzenie pośmiertne).

1996

• Juan Gabriel (Meksyk) – za komponowanie chwytliwych piosenek o codziennych sprawach zarówno dla innych artystów, jak i dla siebie.

1997

• José José (Meksyk) – za 30 lat wykonywania niezapomnianych piosenek miłosnych z autentycznym i wrażliwym wyrazem.

1998

• Vicente Fernández (Meksyk) – za zdolność emocjonalnego łączenia się z słuchaczami i fanami muzyki ranchera, zarówno na płytach, jak i na scenie.

1999

• Rocío Dúrcal (Hiszpania) – za wszechstronne wykonania muzyki pop, hiszpańskiej i meksykańskiej.

2000

• Marco Antonio Solís (Meksyk) – za wspaniały tenor (głos) i umiejętności pisarskie oraz producenckie, a także przyczynienie się do powstania gatunku grupera.

2001

• Mongo Santamaría (Kuba) – za łączenie rytmów afro-kubańskich, jazzu i R&B poprzez grę na kongach.

2003

• Armando Manzanero (Meksyk) – za wkład w muzykę latynoską poprzez komponowanie romantycznych piosenek.

2004

• Banda el Recodo (Meksyk) – za niezwykłą, trwającą ponad 65 lat karierę i popularyzację muzyki Banda na całym świecie.

2006

• Joan Sebastian (Meksyk) – za 30-letnią karierę i ponad 30 wydanych albumów.

2009

• Raúl Alarcón, Sr. (Kuba) – za nadzwyczajny wkład w rozwój latynoskiego radia i przemysłu muzycznego w USA (wprowadzenie pośmiertne).

2012

• Marc Anthony (USA) – za globalny wpływ jako artysty na rynki anglo- i hiszpańskojęzyczne.

2014

• Franco De Vita (Wenezuela) – za “wnikliwe popowe/rockowe ballady”, które “przyniosły mu międzynarodową sławę w ciągu trzydziestoletniej kariery”.

2016

• Alejandro Fernández (Meksyk) – za początek kariery jako mistrz muzyki ranchera (zanim przeszedł do głównego nurtu muzyki latynoskiej).

2020

• Carlos Vives (Kolumbia) – za karierę piosenkarza, autora tekstów oraz działalność jako prowadzący, aktor i filantrop.

2021

• Daddy Yankee (Portoryko) – za “owocną karierę, która trwa ponad trzy dekady jako pionier i czołowy przedstawiciel muzyki reggaeton”.

2022

• Nicky Jam (USA) – za “obfite dzieło, które przekracza granice gatunków muzycznych i języków”.

2024

• Pepe Aguilar (Meksyk) – za zachwycanie publiczności na całym świecie unikalnym połączeniem tradycyjnych meksykańskich brzmień z nowoczesnymi elementami.

I to już wszystkie osoby i dzieła, które zostały wprowadzone do różnych Hall of Fame związanych z muzyką latynoską. Ciekawe, kto trafi tam w 2025 roku!

Źródła:

[1] https://www.latingrammy.com/en/awards/latin-grammy-hall-of-fame (dostęp z dnia 11.08.2025)

[2] https://www.latinsonghall.com/about-us/ (dostęp z dnia 11.08.2025)

[3] https://www.billboard.com/lists/billboard-latin-music-awards-hall-of-fame-winners-history-celia-cruz/ (dostęp z dnia 11.08.2025)