Rozwój gier komputerowych: od Pong do rzeczywistości wirtualnej

Pierwsza gra komputerowa

Jeśli wydaje Ci się, że gry komputerowe (bądź gry wideo) są domeną dzisiejszych czasów, to bardzo się mylisz. Pierwsze gry pojawiły się już w latach 50. i 60. ubiegłego wieku. Były to wtedy proste gry na wielkich komputerach (dziś za to mamy złożone gry na niewielkich komputerach. To bardzo dobrze obrazuje, jak bardzo ewoluowała technologia). Jednak za pierwszą grę wideo uważa się Ponga, czyli prostą grę symulującą tenisa stołowego. Została wypuszczona w 1972 roku przez markę Atari. Bardzo szybko zdobyła popularność na masową skalę. 

Rozwój branży gier komputerowych

Już chwilę po wydaniu Ponga, branża gier wideo zaczęła się rozpędzać. W latach 80. pojawiły się pierwsze konsole (np. Magnavox Odyssey i Atari 2600), na których można było grać w domu. Oczywiście same gry nadal były proste pod względem i mechaniki, i grafiki. Bez nich jednak nie byłoby tego, co mamy teraz. Pong i jego następcy byli fundamentami, na których tworzono kolejne gry. Proste grafiki i animacje z czasem przerodziły się w zaawansowane projekty. Mechaniki pierwszych gier stały się inspiracją dla kolejnych twórców, a zainteresowanie różnymi grami pokazało producentom, w jakim kierunku mają zmierzać (np. gier akcji, symulatorów, gier strategicznych). 

Już w latach 80. rozumiano, że technologia komputerowa wywierała ogromny wpływ na społeczność i ten wpływ będzie stale rosnąć. W końcu gry stały się elementem kultury i jedną z form rozrywki. 

Stopniowa ewolucja gier wideo i komputerowych

Gry komputerowe ewoluowały (i nadal to robią) na dwóch płaszczyznach:

• technologicznej,
• angażującej gracza. 

Jeśli chodzi o kwestie technologiczne, to możemy obserwować, jak przez lata zmieniała się grafika gier oraz złożoność świata przedstawionego. Dziś możemy grać już w wirtualnej rzeczywistości, a dawniej mieliśmy do czynienia jedynie z grafiką 2D w najbardziej podstawowym wydaniu. Karty graficzne zaczął się rozwijać na przełomie lat 80. i 90 i – co za tym idzie – rozwijały się także komputery i ich moce obliczeniowe (bez tego gry nie działałyby poprawnie). Z czasem pojawiła się grafika 3D (nie chodzi o taką, do której trzeba specjalnych okularów, a taką, która wygląda niczym z filmu, choć w słabszej jakości). Można było ją zobaczyć w grze ‘Doom’. To zupełnie zmieniło postrzeganie gier oraz doświadczenia z nią związane. 

Do tego doszły efekty dźwiękowe. Początkowo były to proste dźwięki i muzyka w formacie MIDI. Dziś możemy w grach usłyszeć orkiestrowe ścieżki dźwiękowe, popularnych piosenkarzy czy realistyczne efekty dźwiękowe, np. zatrzaskiwanych drzwi czy padającego deszczu. Twórcy korzystają także z zaawansowanych technologii dźwięku przestrzennego, przez co grając w słuchawkach, możemy usłyszeć skradanie się bohatera gry za sobą, niemal jakby był prawdziwy.

Mamy jeszcze mechanikę gry, czyli tzw. gameplay. Pierwsze gry składały się na prostych i powtarzalnych zadaniach. Dziś możemy przeżywać przygody w złożonych światach. Fabuły gier są coraz bogatsze i ciekawsze. Interakcje między graczami sprawiają, że gry są jeszcze bardziej angażujące i jeszcze trudniej się od nich oderwać. A o to właśnie chodzi ich twórcom.

Początek gier sieciowych

Wprowadzenie tzw. multiplayerów było przełomowym momentem. Ludzie nie musieli już grać sami. Początkowo gry sieciowe opierały się na prostych połączeniach lokalnych. Z czasem ewoluowały w tzw. LAN-party. Dziś możemy za to grać z użytkownikami z całego świata, jednocześnie podejmując z nimi interakcje w wirtualnym świecie. 

Jak myślisz, kiedy zaczęły pojawiać się pierwsze gry sieciowe? Było to już w latach 80.! Jednak dopiero pojawienie się Internetu pozwoliło na rozwój tej formy rozrywki. Gry takie jak wcześniej wspomniany ‘Doom’ zapoczątkowały erę gier online. 

Platformy z grami

Znasz takie platformy jak Steam? A wiesz, że pojawiły się ponad 30 lat temu, bo już w latach 90.? Szok, wiemy. Takie platformy umożliwiły graczom z całego świata łączenie się w grach sieciowych. Z czasem multiplayery przeobraziły się z gier w sposób budowania społeczności. Później pojawiły się także międzynarodowe zawody w grach komputerowych. Takie turnieje (np. w ‘Counter Strike’a’ lub ‘League of Legends’) gromadzą miliony widzów, przez co nagrody dla zwycięzców są naprawdę pokaźne. Dziedzina, w której startują zawodnicy, nazywana jest e-sportem.

Edukacja i kultura?

Początkowo gry komputerowe (czy nawet gry wideo) miały być jedynie rozrywką. Szybko jednak stało się jasne, że warto, by ewoluowały one także w innych kierunkach. Dlatego właśnie bardzo szybko stały się także narzędziami edukacyjnymi i ważnym elementem kultury. 

Jak wygląda rola gier w edukacji? Możemy to zobaczyć na przykładzie płyt dodawanych do podręczników szkolnych (szczególnie tych do edukacji wczesnoszkolnej w klasach 1-3). Zawierają one proste gry, które mają przybliżyć dzieciom różne zagadnienia poznane wcześniej na lekcji. Przez to, że dzieciaki lubią przesiadywać przed komputerem, chętniej uczą się w ten sposób. A interaktywność takich gier sprawia, że wiedza przyswajana jest szybciej i przyjemniej niż podczas odrabiania tradycyjnych prac domowych.

Ale to jeszcze nie wszystko. Gry komputerowe mogą pomóc nam posiąść umiejętność rozwiązywania problemów czy myślenia krytycznego. Do tego niektóre z nich wymagają współpracy, spostrzegawczości, refleksu czy strategicznego myślenia. 

A co z kulturą? Gry stanowią swego rodzaju medium artystyczne. Oferują bogate opowieści oraz wizualne smaczki. Według krytyków i badaczy gry mogą przekazywać ważne historie, poruszać tematy społeczne i polityczne czy nawet dawać wrażenia czysto estetyczne.

Wirtualna rzeczywistość

Wirtualna rzeczywistość, znana także jako VR (virtual reality) to kolejny kamień milowy w branży gier komputerowych. Dzięki niej:

• gracze mają większe możliwości (np. wcielania się w bohatera gry i grania całym ciałem, a nie tylko klawiaturą i myszką),
• gracze mogą poczuć efekty specjalne na własnej skórze (np. grając na symulatorach VR, mogą poczuć drgania fotela czy nawet spaść z deski do pływania),
• twórcy mogą kreować bardziej realistyczne światy, w których można się dosłownie i w przenośni zanurzyć (a to sprawia, że graczom o wiele trudniej się oderwać od wirtualnego świata). 

W grach VR pojawiają się:

• okulary VR,
• kontrolery do śledzenia ruchu,
• symulatory (np. specjalne fotele),
• akcesoria (np. różdżka) itd.

Początkowo takie nowinki były bardzo drogie, ale powoli stają się osiągalne dla szerszej grupy graczy.

Dzięki nim gry komputerowe stają się także nieco przyjaźniejsze dla dzieci. Nie mamy tu na myśli zanurzania się w świat wirtualny, ale ruch podczas grania (np. na Kinekcie). Aktywność fizyczna jest dla ludzi bardzo ważna. Jeśli trudno nam się do niej zmusić lub przekonać do niej własne dzieci, być może warto zainwestować właśnie w gry na Kinecta, które angażują całe ciało i jednocześnie pozwalają być w wirtualnym świecie. Musimy szukać kompromisów.

Gry komputerowe z pewnością będą jeszcze ewoluować. Tak naprawdę co roku wychodzą kolejne nowinki techniczne, które pozwalają na jeszcze większe doznania podczas grania. Przez ostatnie 50 lat zaszły ogromne zmiany w branży gier. Choć te dzisiejsze nie są aż tak spektakularne jak np. pojawienie się multiplayerów, to i tak są zauważalne i poprawiają zarówno jakość samej gry, jak i doświadczeń graczy.