Remake a remaster – czym są i jaka jest różnica?

Remake – co to?

Remake najłatwiej wytłumaczyć na podstawie tłumaczenia tego słowa na polski – czyli wytwarzać coś ponownie. To nowe wydanie już istniejącego filmu lub gry, stworzone na podstawie tego samego (albo lekko zmodyfikowanego) scenariusza.

Najważniejsze cechy remake’u:

• to nowa wersja konkretnego dzieła, np. filmu lub gry,
• bazuje na wcześniejszej wersji, a nie tylko na wspólnym źródle (jak książka czy sztuka),
• może zawierać niewielkie zmiany – w fabule, stylu, obsadzie czy technologii – ale zachowuje rozpoznawalną strukturę oryginału.

Nie myl go z adaptacją – remake nie opowiada historii od nowa na podstawie książki, tylko “odświeża” konkretną wersję, która już kiedyś powstała.

Remaki filmów

Czy remake zawsze oznacza dokładnie to samo, tylko w nowszej wersji? Niekoniecznie. Czasem to niemal wierna kopia, a czasem zupełnie nowa opowieść oparta na starym pomyśle.

By ci to jak najlepiej zobrazować, mamy dla ciebie kilka różnorodnych przykładów:

• • remake niemal 1:1 – “Psychol” Gusa Van Santa (1998) to nowa wersja “Psychozy” Hitchcocka – zmieniono aktorów, dodano kolor (pierwsza wersja była czarno-biała), ale scenariusz i kadry pozostały prawie identyczne. Podobnie było z “Omenem” z 2006 roku – remake filmu z 1976 różni się głównie kilkoma nowymi scenami,
  • zmiany fabularne – “Sprawa Thomasa Crowna” (1968) opowiadała o napadzie na bank, ale w wersji z 1999 punktem wyjścia jest kradzież dzieł sztuki. W “Człowieku z blizną” z 1932 głównym motywem był przemyt alkoholu, a w remake’u z 1983 – handel kokainą,
  • nowa konwencja – “Teksańska masakra piłą mechaniczną” z 2003 roku to przykład filmu, który zachowuje tytuł i główny motyw, ale przedstawia historię w zupełnie inny sposób niż pierwowzór,
  • zmiana tytułu – nie każdy remake zachowuje oryginalny tytuł. “Nigdy nie mów nigdy” (1983) to remake “Operacji Piorun” z 1965 – w obu zagrał Sean Connery. “Idź, nie biegnij” (1966) to nowa wersja “Wesołego sublokatora” z czasów II wojny światowej,

• ten sam tytuł, inna treść – w “Karate Kid” z 2010 roku – mimo tytułu –chodzi o kung-fu. “Och, Karol 2” z 2010 roku to nowa wersja polskiej komedii z 1985 roku.
  Za to “Król Lew” z 2019 roku jest remakiem animacji z 1994 – tym razem zrealizowanym w fotorealistycznej technice komputerowej.

Remaki gier komputerowych

Remake to gra zbudowana od zera, ale wciąż oparta na oryginalnym tytule. Twórcy często odświeżają grafikę, dźwięk, sterowanie i mechanikę, zachowując przy tym fabułę i ducha pierwowzoru. 

Przykładami remaków wśród gier są chociażby:

• “Tomb Raider: Anniversary” – nowa wersja klasyka z 1996 roku,
• “Pokémon FireRed” – odświeżone Pokémon Red z ulepszoną grafiką i mechaniką,
• “Counter-Strike: Source” – oparty na nowym silniku remake popularnego “Counter-Strike’a”,
• “Halo: Combat Evolved Anniversary” – gra, która łączy klasyczną rozgrywkę z nowoczesną oprawą.

Czym jest remaster?

No dobrze, czym w takim razie jest remaster? Remaster to poprawiona wersja istniejącego już dzieła – filmu, gry, albumu muzycznego – w której odświeżono jakość obrazu lub dźwięku. Taki materiał zostaje “zremasterowany”, czyli ponownie przetworzony technicznie, często cyfrowo, by lepiej odpowiadał współczesnym standardom.

Co ważne:

• remaster nie jest tworzony od zera – bazuje na oryginalnych plikach czy nagraniach,
• zmiany są zazwyczaj kosmetyczne – lepsza rozdzielczość, czystszy dźwięk, wyostrzenie obrazu, przeniesienie na inny nośnik,
• może zawierać drobne dodatki, ale nie zmienia całkowicie treści czy konstrukcji dzieła

Remaster – filmy, telewizja i animacje

Jak wygląda remaster w świecie filmu i telewizji? Przede wszystkim to proces techniczny, który pozwala przywrócić dawnym produkcjom świetność – z uwzględnieniem współczesnych standardów obrazu i dźwięku.

Na czym to polega?

• taśmy filmowe skanuje się klatka po klatce w wysokiej rozdzielczości (minimum 2K, ale coraz częściej 4K, 6K, a nawet 8K),
• cyfrowa rekonstrukcja obejmuje usuwanie rys, kurzu i innych uszkodzeń przy użyciu specjalistycznego oprogramowania (np. DRS),
• odtwarzany jest oryginalny kolor filmu – często z osobnych taśm barwnych (jak w Technicolorze),
• dźwięk jest również czyszczony i poprawiany: podbija się dialogi, usuwa szumy, dodaje efekty przestrzenne i dźwięk wielokanałowy.

Dobrym przykładem takiego cyfrowego odświeżenia jest “Czarnoksiężnik z Krainy Oz” z 1939 roku – jego kolory zostały przywrócone z trzech oddzielnych taśm, a szczegóły widoczne dziś w wersji HD wcześniej były niedostrzegalne (np. faktura worka na policzkach Stracha na Wróble czy nity na twarzy Blaszanego Drwala).

Remastery nie dotyczą tylko filmów. Klasyczne seriale, takie jak “Star Trek: The Original Series”, również można odświeżyć – o ile zostały nakręcone na taśmie filmowej. Wtedy wystarczy ponownie zeskanować oryginalny materiał. Inaczej sprawa wygląda z serialami montowanymi na taśmie wideo – ich remaster wymaga żmudnej rekonstrukcji niemal od zera. Tak było w przypadku kosztownej (i niestety nieopłacalnej) wersji HD serialu “Star Trek: Następne pokolenie”, która pochłonęła ponad 12 milionów dolarów.

W 2014 roku zremasterowano też kultowy program “Pee-wee’s Playhouse” – ponownie wykorzystując oryginalne taśmy filmowe i ścieżki dźwiękowe.

Animacje

Remastering animacji – zarówno filmów, jak i seriali – może przybierać różne formy, od prostych poprawek aż po zaawansowane rekonstrukcje cyfrowe.

W przypadku klasycznej animacji rysowanej na celuloidach (np. “Looney Tunes”), stosowano automatyczne usuwanie zanieczyszczeń (DVNR), które jednak często błędnie usuwało także detale kreski i smugi.

Disney poszedł dalej – w remasterach swoich klasycznych filmów (np. “Piękna i Bestia”) cyfrowo rekonstruowano sceny, co usunęło niektóre filmowe artefakty, ale też – według niektórych – odebrało dziełom ich oryginalny charakter. Nowsze remastery, jak “Kopciuszek” w 4K z 2023 roku, starają się go zachować. 

Dla animacji cyfrowej (np. “South Park” czy filmy Pixara), remastering może oznaczać jedynie ponowne wyrenderowanie materiału w wyższej rozdzielczości – o ile pliki są dostępne. Przykładowo, “Toy Story” w 3D musiało zostać odtworzone z przestarzałych plików, by dopasować je do nowszych wymagań sprzętowych.

Trudności pojawiają się także przy projektach z początków cyfrowego malowania – często jedynym źródłem do remasteru są taśmy filmowe, bo pliki komputerowe się nie zachowały. W takich przypadkach niektóre studia sięgają po AI – jak Discotek, który zremasterował “Digimon” przy użyciu narzędzia AstroRes.

Kontrowersje wokół remasterów

Choć remastery pozwalają przywrócić klasycznym filmom dawny blask, nie zawsze spotykają się z entuzjazmem widzów i krytyków. Zdarza się, że cyfrowa ingerencja w materiał filmowy wywołuje więcej frustracji niż zachwytu.

Jednym z często podnoszonych zarzutów jest “przesadna korekcja obrazu”. Przykład? W remasterze filmu “Predator” z Arnoldem Schwarzeneggerem część odbiorców uznała, że aktor wygląda nienaturalnie – jego skóra przypominała wosk, co miało być skutkiem nadmiernego wygładzenia obrazu.

Pojawiają się też kontrowersje związane z cyfrowym poprawianiem zdjęć. Najsłynniejszym przypadkiem jest remaster “E.T.” z 2002 roku, w którym Steven Spielberg zdecydował się usunąć broń z rąk agentów federalnych i zastąpić ją krótkofalówkami. Zmiana ta spotkała się z dużą krytyką i ostatecznie – w wydaniu z okazji 30-lecia filmu w 2012 roku – przywrócono oryginalną wersję sceny.

Remaster – gry komputerowe

Remasterowanie gier komputerowych to znacznie bardziej złożony proces niż w przypadku filmów czy muzyki. Główne wyzwania wynikają z technologicznych ograniczeń starszych produkcji – niskiej rozdzielczości, prostych modeli 3D i przestarzałych silników graficznych.

Przy remasterze gier:

• dostosowuje się grafikę do nowych ekranów i wyższych rozdzielczości (np. z 480p do 720p, jak w Hitman HD Trilogy),
• poprawia się dźwięk i interfejs,
• czasem re-renderuje grafikę lub całkowicie przerabia modele, jeśli stare zasoby są zbyt przestarzałe.

Przykładem głębszego remasteru jest “Halo: Combat Evolved Anniversary” – gra zyskała nową oprawę graficzną, ale zachowała układ poziomów i postaci z oryginału, czyli “Halo: Combat Evolved”.

Czym różni się remake od remasteru?

Choć oba terminy odnoszą się do odświeżania starszych dzieł (gier, filmów, muzyki), znacząco różnią się zakresem wprowadzanych zmian. Jeśli nie wyłapałeś różnic do tej pory, teraz na pewno wszystko zrozumiesz.

Remaster to poprawiona wersja istniejącego dzieła. Podstawowa treść i struktura zostają bez zmian, ale poprawia się:

• obraz – wyższa rozdzielczość, lepszy kontrast, kolory, usunięcie szumów (np. z filmów),
• dźwięk – czystsze brzmienie, dostosowanie do nowych formatów,
• w grach – grafikę, płynność działania.

Przykłady:

• “The Last of Us Remastered” – ta sama gra co pierwotnie, ale w lepszej jakości obrazu i dźwięku,
• “Skyrim: Special Edition” – ta sama zawartość, ale ulepszona grafika i stabilność,
• “Ojciec Chrzestny” – cyfrowo odrestaurowany w 4K z okazji 50-lecia premiery,
• “2001: Odyseja kosmiczna” – zremasterowany z oryginalnych negatywów, zachowując wygląd filmu z 1968 roku.

Innymi słowy remaster to ten sam produkt, ale wyglądający/brzmiący/działający znacznie lepiej (choć czasem to kwestie dyskusyjne i są zarówno fani remasterów, jak i ich przeciwnicy). 

Remake to stworzenie dzieła od nowa, na nowym poziomie technologicznym, z nowymi elementami, jednocześnie silnie inspirując się oryginałem. W remakach mogą pojawić się:

• nowe modele, animacje, oświetlenie,
• nowy silnik (w grach),
• zmienione sterowanie (w grach),
• czasem zmiany w fabule lub rozgrywce – np. nowe dialogi, dodatkowe sceny,
• wyższa rozdzielczość,
• inny format pliku.

Ponadto usuwa się rysy, zabrudzenia, szumy (w przypadku filmów).

Przykłady:

• “Final Fantasy VII Remake” – całkowicie nowa gra zbudowana od zera, z rozbudowaną historią i współczesną grafiką,
• “Resident Evil 2” (2019) – nowoczesna wersja gry z 1998 roku, zupełnie nowy silnik i zmodyfikowana mechanika,
• “Król lew” (2019) – remake animacji Disneya z 1994 roku, wykonany w fotorealistycznym CGI,
• “Diuna” (2021) – nowa ekranizacja powieści Franka Herberta; wcześniejsza wersja powstała w 1984 roku.

Innymi słowy remake to nowe dzieło oparte na starym pomyśle.

Podsumowanie – remaster vs remake