Poznaj Poznań od innej strony

Kilka ciekawostek o Poznaniu na dobry początek spaceru

Poznań wielokrotnie zdobył nagrodę “Superbrands” za markę miasta bardzo wysokiej jakości. Nie powinno cię to dziwić, bo znajduje się on w czołówce miast o:

• bardzo wysokiej jakości edukacji,
• bardzo wysokim standardzie życia,
• wysokim stopniu bezpieczeństwa,
• wysokiej jakości opieki zdrowotnej.

Psst. To tajemnica! Poznań jest jedynym miastem w Polsce, które współtworzy europejski system lokalizacyjny Galileo.[1]

Możesz tego nie wiedzieć, ale Poznań przez kilka lat był także stolicą Polski (o tym raczej nikt na historii nie wspomina, ale niektóre miejsca o tym przypominają. Poznasz je już za chwilę). 

Poznaj zielony Poznań

Nasz spacer po Poznaniu będzie się opierał na terenach zielonych. Nie myśl jednak, że będzie nudno, bo nieopodal parków są tak ciekawe miejsca, że do nich także musimy na chwilę wspomnieć. Na końcu opowiemy ci także o innych wartych odwiedzenia budynkach w stolicy Wielkopolski (m.in. tym związanymi z szyframi Enigma). 

Park Wilsona w Poznaniu

Wchodzimy do zabytkowego parku na Łazarzu w Poznaniu. Dawniej funkcjonował on jako Ogród Botaniczny, więc będzie co oglądać. Swoją nazwę otrzymał po wojnie, na cześć prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona. Warto przyjść do niego dość wcześnie, bo władze wieczorem zamykają bramy. 

Na terenie parku (lub na jego skraju) znajdują się dziś m.in.:

• Palmiarnia Poznańska,
• Magnolia,
• Johow-Gelände,
• Willa Paula Ueckera,
• Hala Betonowa. 

Palmiarnia Poznańska

Palmiarnia w Poznaniu istnieje już od 1911 roku i składa się z 12 pawilonów (nie do wszystkich możesz wejść). Zobaczysz tam ponad 1000 gatunków roślin, a także 170 gatunków ryb i ok. 50 gatunków roślin wodnych. Jeśli zastanawiasz się, czy to dużo, to owszem – Palmiarnia Poznańska jest największą w Polsce i jedną z największych w Europie. Podczas spaceru zobaczysz:

• roślinność subtropikalną,
• roślinność klimatu umiarkowanego,
• akwaria,
• sukulenty Ameryki,
• roślinność tropikalną,
• rośliny wodne,
• podszycie lasu tropikalnego,
• kserofity starego i nowego świata,
• sawannę. 

To musi być drogie! Wcale nie jest! Bilet normalny kosztuje 16 zł, a ulgowy tylko 12. Dzieci do lat trzech wchodzą za darmo, opiekunowie osób niepełnosprawnych za 2 zł, osoby 60+ we wtorki wchodzą za 6 zł, a Poznańskie Duże Rodziny za 12 zł (normalny) i 10 zł (ulgowy). Warto więc przy okazji zobaczyć nieco “świata” w naszym polskim Poznaniu.[2]

Uwolnienie Andromedy przez Perseusza

Hola, hola… nie mieliśmy omawiać mitologii! Nie omawiamy. Uwolnienie Andromedy przez Perseusza to grupa rzeźbiarska, która stoi w centrum Parku Wilsona, zaraz przed Palmiarnią. Stanęła tam w 1956 roku (wcześniej zdobiła plac Cyryla Ratajskiego). 

Magnolia w Poznaniu

Jeśli jesteś z Wrocławia, na pewno kojarzysz już jedną Magnolię, ale tym razem nie mówimy o centrum handlowym. Magnolia w Poznaniu to budynek restauracyjno-rozrywkowy, który znajdziesz na skraju Parku Wilsona. Robi monumentalne wrażenie i doskonale łączy park z miastem. Ciekawostką jest to, że od strony parku budynek ma inną wysokość niż od strony ulicy. Sprawdzisz to na własne oczy? 

Johow-Gelände w Poznaniu

Pod tą nic-nie-mówiącą nazwą zobaczysz zespół mieszkaniowy z XX wieku. Nie będziemy wchodzić do środka, bo podziwianie z zewnątrz zdecydowanie wystarczy. A jest co podziwiać, bowiem budynki stanowią akademicki przekrój przez style architektoniczne XX wieku. Pierwsze z nich są zachowane w stylu secesyjnym i eklektycznym (łącząc różne style historyzujące). Później sięgnięto po neoklasycyzm, modernizm, a na koniec dobudowano kamienice plombowe. 

Cały zespół mieszkaniowy znajduje się między ul. Matejki i ul. Wyspiańskiego, na skraju Parku Wilsona. Jeśli interesujesz się architekturą, koniecznie tam zajrzyj.

Park Sołacki w Poznaniu

Przechodzimy do dzielnicy Sołacz, gdzie znajdziemy drugi wart odwiedzenia park. Jest znacznie większy od Parku Wilsona. Został urządzony w stylu angielskim. Posadzono w nim ok. trzy tysiące drzew i cztery razy tyle krzewów (pod względem gatunków także jest bogato. Możesz zobaczyć nawet mandarynkę!). W parku znajdują się także Stawy Sołackie o nieregularnych brzegach, więc znajdziesz ciut chłodniejsze miejsce podczas upałów. A jeśli lubisz wodę, to mamy dla ciebie dobrą wiadomość: na terenie parku jest także wodospad. Przy alejkach stoją stylizowane na początek XX wieku ławeczki i latarnie. Są tam też romantyczne mostki. To piękne miejsce na sesję zdjęciową (np. ślubną). 

Zwiedzasz z dziećmi? W zachodniej części parku jest łąka okolona drzewami i krzewami, na której znajduje się plac zabaw. 

Ogród farmakognostyczny w Poznaniu

Nieopodal znajduje się ogród roślin leczniczych, który należy do Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Czerpią z niego studenci, lekarze i przedstawiciele biznesu zielarskiego. W 2025 roku ogród ten będzie obchodził setne urodziny!

Ogród Dendrologiczny Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

Arboretum, bo tak inaczej się nazywa, leży na skraju Parku Sołackiego. Powstało w 1919 roku i był wtedy niewielki (miał niecały hektar oraz ok. 190 gatunków roślin). Dziś Ogród Dendrologiczny może pochwalić się znacznie większą, bo aż 20-hektarową powierzchnią i liczniejszą kolekcją roślin (jest ich przeszło 800!). Jedną z najciekawszych kolekcji jest ta związana z jeżynami i malinami. Ma status Kolekcji Narodowej, ponieważ prawie każdy gatunek tych krzewów jest rodzimy. Są też fińskie różaneczniki odporne na temperatury rzędu minut 40°C i wiele, wiele innych ciekawych gatunków.[3]

Park Cytadela w Poznaniu

Chcesz jeszcze więcej miejsca do spacerowania? Park Cytadela jest największy. Ma ok. 100 hektarów i ok. 60-letnią historię. Nazwa Cytadela pojawiła się w 1992 roku, bo wcześniejsza przestała się Polakom podobać (nic dziwnego, skoro był to Park-Pomnik Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko-Radzieckiej). 

Co zobaczysz w Parku Cytadela? Są tam m.in.:

• cmentarze: Wspólnoty Brytyjskiej, parafii św. Wojciecha czy Bohaterów Polskich,
• muzea: Uzbrojenia, Armii Poznań,
• obiekty forteczne: Rawelin I, Reduta I, Brama Północna, Bastion II oraz Estakada Małej i Wielkiej Śluzy,
• amfiteatr,
• Pomnik Bohaterów, 
• rozarium,
• zabytkowy dąb,
• Dzwon Pokoju i Przyjaźni Między Narodami…

Głodny? W takim razie wpadnij do jednego z punktów gastro, np. Country Baru “Piknik” czy którejś z restauracji. 

Psst. W Parku Cytadela koncert dał zespół Radiohead. 

“Nierozpoznani” – rzeźba w Parku Cytadela w Poznaniu

Rzeźbę zobaczysz w pobliżu Muzeum Uzbrojenia. To największe plenerowe dzieło Magdaleny Abakanowicz. Składa się ze 112 żeliwnych figur, które pozornie tworzą bezładną grupę. Nie mają rąk ani nóg i wyglądają, jakby szły w różnych kierunkach. 

A jeśli chcesz zobaczyć inne rzeźby i pomniki, to koniecznie przyjrzyj się:

• “5 figurom” Magdaleny Abakanowicz,
• “Ziarnu – Epitafium Życia”,
• “Żalkom”. 

Park Jana Pawła II w Poznaniu

Inaczej mówi się o nim Łęgi Dębińskie, a dawniej był to Park Kultury i Wypoczynku. Dawniej składowano tam gruz budowlany, aż w drugiej połowie XX wieku podjęto decyzję o stworzeniu terenów zielonych. Na terenie parku zobaczysz:

• Krzyż Papieski,
• dawną elektrowię wildecką (dziś jest to galeria),
• pomnik Pyry,
• plac zabaw.

W parku można grillować, a spora liczba miejsc parkingowych sprawia, że każdy może tam odpocząć.

Pomnik Pyry w Poznaniu

Pyra to po prostu ziemniak, a pomnik to głaz narzutowy, który kształtem go przypomina. Odsłonięto go w 2007 roku z okazji piątych Dni Pyrlandii (jak widzisz, Poznaniacy cenią sobie swoje pyry). 

Park Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tym razem idziemy do zabytkowego parku, który stanowi ważny punkt Dzielnicy Cesarskiej. Powstał na początku XX wieku i już wtedy znajdowała się w nim wysoko tryskająca fontanna. W okolicach parku znajdują się takie obiekty, jak chociażby:

• willa Adolfa Landsberga,
• Collegium Minus UAM,
• Zamek Cesarski z Ogrodem Zamkowym,
• Teatr Wielki.

Zamek Cesarski w Poznaniu

Dziś jest to Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. Budynek powstał dla ostatniego cesarza niemieckiego Wilhelma II. Tak naprawdę powstał cały kompleks, w skład którego wchodził nie tylko Zamek Cesarski, ale także gmach Poczty Głównej, ZIemstwo Kredytowe, Collegium Maius, Minus i Iuridicum, Opera, Aula Uniwersytetu i nie tylko. W czasie II wojny światowej zamek znów stał się “niemiecki”, bowiem przebudowano go na potrzeby namiestnika Hitlera – Artura Greisera. Po wojnie mieścił się tam obóz przejściowy dla jeńców niemieckich, a później koszary Ludowego Wojska Polskiego, Nowy Ratusz, aż w końcu stał się Pałacem Kultury. 

Ciekawostka: w zamku toczy się akcja kilku powieści Piotra Bojarskiego. Nagrano tam także część zdjęć do filmu “Serce miłości” Łukasza Rondudy. 

Park Rataje

Drugim dużym parkiem w Poznaniu jest ten na Ratajach. Jest to jednocześnie nowy park (powstał w drugiej dekadzie XXI wieku). Składa się z dziewięciu obszarów:

• A (tzw. but jeden, są tam pergole, ławeczki i główny plac z fontanną),
• B (tzw. but dwa, obszary wypoczynkowe),
• C (strefa aktywnej rekreacji z siłownią zewnętrzną, placem street workout i torem parkour),
• D (tzw. aleja drzew pamięci, placyki z ławeczkami i stolikami do gier planszowych),
• E (ścieżka kolei średzkiej, na kostce brukowej znajduje się odmienny kolorystycznie ślad torów kolejowych),
• F (ciąg komunikacji pieszej i rowerowej),
• G (skansen Średzkiej Kolei Powiatowej, odtworzona stacja kolejowa w historycznej lokalizacji, peron, lokomotywa parowa z wagonem restauracyjnym, lokomotywa wąskotorowa i nie tylko),
• H (“ogród zmysłów”, ogród szumiących traw, krzewów owocowych, bylin, ziół oraz ścieżka sensoryczna, a także hamaki, leżaki, polana piknikowa, łąka kwietna, plac zabaw, także dla dzieci niepełnosprawnych i wiele, wiele innych),
• J (terenowy park rowerowy z torem przeszkód). 

Inne atrakcje Poznania – co warto zobaczyć?

Poznań może się pochwalić także wieloma innymi atrakcjami. Zajrzyjmy do nich na chwilę.

Ogród Botaniczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Choć to placówka naukowo-edukacyjna, pełni także funkcję publicznego parku. Znajduje się w dzielnicy Ogrody i możesz tam podziwiać m.in.:

• kolekcje szklarniowe (sukulenty, rośliny stref międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej),
• kolekcje gruntowe (działy: biologii roślin, roślin ozdobnych, ekologiczno-geograficzny, geografii roślin, kolekcji dendrologicznych, systematyki roślin, alpinarium, roślin wodnych i bagiennych, roślin rzadkich i ginących),
• zwierzęta różnego rodzaju (w tym rzadkie mrówki),
• pawilon ekspozycyjno-dydaktyczny (wystawy fotograficzne, multimedialna sala wykładowa, biblioteka specjalistyczna z czytelnią, kawiarenka i nie tylko),
• rzeźby: “Dwoje pod parasolem” oraz baletnica, której suknię tworzy tryskająca woda. 

Ostrów Tumski w Poznaniu

To jedyna pozostała z dawniej licznych wysp na Warcie. Dotrzesz tam przez trzy mosty: Chrobrego, Mieszka I oraz biskupa Jordana. Powstała także oszklona kładka nad Cybiną, związana z Interaktywnym Centrum Historii Ostrowa Tumskiego. Po Ostrowie Tumskim w Poznaniu możesz się po prostu przespacerować lub go zwiedzić. Znajdziesz tam takie zabytki i inne obiekty warte uwagi jak chociażby:

• Bazylika Archikatedralna świętych Apostołów Piotra i Pawła,
• pałac arcybiskupi,
• Kościół Najświętszej Maryi Panny (najnowsze badania archeologiczne wykazały, że dawniej znajdowały się tam palatium Mieszka I i kaplica księcia i jego żony),
• Psałteria,
• Akademia Lubrańskiego,
• Rezerwat Archeologiczny Genius Loci (pamiątki grodowe początków Poznania i państwa polskiego).

Stare Miasto w Poznaniu

Stare miasto zawsze przyciąga turystów. Nie inaczej jest w przypadku Poznania. Powstało ono w 1253 roku na prawie magdeburskim. Już wtedy rozplanowano rynek z zachodnią częścią, która wspinała się na wzgórze (później nazwano je Górą Zamkową i dziś stoi na nim Zamek Królewski, o którym za moment). 

Na Starym Rynku warto zobaczyć:

• ratusz, 
• zrekonstruowaną Wagę Miejską,
• odwach,
• liczne kościoły. 

Ratusz w Poznaniu

To renesansowy budynek, z którego wieży grany jest codziennie hejnał Poznania. W środku znajdziesz Muzeum Historii Miasta Poznania. Na pierwszym piętrze mieszczą się najbardziej reprezentacyjne sale, m.in. Wielka Sień (odbywają się tam koncerty oraz specjalne uroczyste śluby), Sala Królewska, Sala Sądowa.

Z ratuszem związanych jest wiele legend, ale najbardziej znaną i lubianą jest ta o koziołkach, które zresztą możesz na budynku ratusza zobaczyć. Są one związane z dwoma ukradzionymi młodymi koziołkami, które miały udawać pieczoną sarnę. Koziołki jednak uciekły z kuchni i wbiegły na wieżę ratusza, gdzie zaczęły trykać się rogami. 

Zamek Królewski w Poznaniu

Wybudowano go prawdopodobnie za czasów Przemysła II. Na jednej z zamkowych wież został udostępniony punkt widokowy, dzięki czemu możesz spojrzeć na Poznań z zupełnie innej perspektywy. 

Według legend:

• samo wzniesienie powstało dzięki siłom nieczystym po chrzcie Polski,
• w zamkowej łaźni lub sypialni miała zostać uduszona żona Przemysła II.

Twierdza Poznań

To cały zbiór fortyfikacji na terenie miasta (jeden z największych w Europie!). Składa się z dwóch rejonów:

• twierdzy poligonalnej (wzdłuż centrum miasta),
• twierdzy fortowej (18 fortów i inne obiekty). 

Pierwsze zostały prawie w całości rozebrane w XIX wieku (możesz zobaczyć jedynie Fort Winiary, Wielką Śluzę, Fort Roon, Śluzę Cybińską oraz Katedraną, Fort Prittwitz-Gaffron, Bastion Colomb oraz Kaponierę Kolejową. Choć wydaje się to sporo, jest to niewielka pozostałość po pierwotnych zabudowaniach), a drugie dziś są zajmowane przez miasto i prywatne firmy. 

Trakt Królewsko-Cesarski w Poznaniu

To główna trasa turystyczno-kulturowa Poznania. Jest on związany z takimi postaciami jak chociażby:

• mieszko I i Dobrawa,
• Bolesław Chrobry,
• Mieszko II, 
• Kazimierz Odnowiciel,
• Kazimierz Wielki,
• Władysław Jagiełło,
• Zygmunt Stary,
• cesarze: Otton III, Napoleon Bonaparte, Wilhelm II. 

Po drodze przejdziesz przez: Trakt Historii (“Tu zaczęła się Polska…), trakt zabytków architektury oraz trakt tradycji wielkopolskich. Gdybyśmy mieli wymienić wszystko, co znajduje się po drodze, zajęłoby nam to kilka stron A4!

Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu

Interaktywna wystawa multimedialna poświęcona Enigmie oraz kryptologom: Marianowi Rejewskiemu, Henrykowi Zygalskiemu i Jerzemu Różyckiemu. Możesz poznać tam historię szyfrów i ich odczytywania.

To nadal nie wszystko, co warto w Poznaniu zobaczyć. Mamy jednak nadzieję, że z przyjemnością wybierzesz się na wycieczkę do tego miasta.

Przypisy:

[1] https://web.archive.org/web/20161125184939/http://galileo.kosmos.gov.pl/ (dostęp z dnia 30.07.2024)

[2] https://palmiarnia.poznan.pl/?tgsl-398aeti_html (dostęp z dnia 30.07.2024)

[3] https://www1.up.poznan.pl/ogrod/ (dostęp z dnia 30.07.2024)