Maestro techno – Jeff Mills

Na przestrzeni całej swojej kariery Mills intensywnie pracował na wszystkie te wzniosłe tytuły, którymi jest dziś określany. O tym, że te referencje są niepodważalne będziemy mogli się przekonać 8 września w NOSPR, gdzie wystąpi na jedynym polskim koncertem w ramach trasy Tomorrow Comes The Harvest.

Mimo upływającego czasu, Jeff Mills wciąż wyznacza nowe trendy, nie przestaje zaskakiwać, ciągle pozostaje głodny nowych wyzwań. Kojarzony jest przede wszystkim jako mistrz scratchingu i beat juggling, ikona i żywa legenda Detroit Techno, twórca legendarnego kolektywu Underground Resistance, rezydente berlińskiego klubu Tresor i specjalista od miksowania podczas swoich setów, często po 70 kawałków w ciągu godziny, przy jednoczesnym wykorzystaniu trzech gramofonów.

W wywiadach często powtarza, że kreując kompletnie nowe estetyki elektroniki, chce nadać tej muzyce więcej treści i znaczenia oraz, że dla niego muzyka to niekończący się proces uczenia się. Nie dziwi więc, że w pewnym momencie techno i generalnie muzyka elektroniczna, okazały się dla niego za wąskie. Wciąż oczywiście występuje jako DJ, ale jego kariera artystyczna wykracza zdecydowanie dalej. 

Zawsze eksperymentował z dźwiękiem i różnymi maszynami. Wychodząc z minimalu, zaczął eksperymentować z bardziej złożonymi strukturami rytmu, dochodząc w końcu do symfonii elektro i – jak to nazywa – odysei dźwiękowej, inspirowanej kosmologią i futuryzmem.

Podejmuje też liczne kolaboracje w dziedzinie muzyki klasycznej, filmu i sztuki multimedialnej. Na przykład w 2005 roku wraz z Montpellier National Orchestra zagrał koncert na który złożyły się symfoniczne wersje jego utworów – m.in. uznawany za hymn techno “The Bells” – specjalnie na tę okazję zaaranżowane przez francuskiego kompozytora Thomasa Roussela. Podobne projekty zrealizował również we współpracy m.in. ze słynną BBC Symphony Orchestra i – uwaga! – liczącą prawie sto osób Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, z którą wystąpił w 2015 roku na zakończenie 10. edycji festiwalu Tauron Nowa Muzyka.

Jedną z jego ostatnich ciekawszych realizacji był też projekt z 2023 roku, gdy stworzył ścieżkę dźwiękową do legendarnego filmu Fritza Langa – Metropolis. 

Tomorrow Comes The Harvest

W swoim kolejnym wcieleniu Mills postawił na pełną improwizacji wyprawę do świata jazz fusion i afrobeatu. Muzyk nigdy nie stronił od międzygatunkowych eksperymentów, w których łączył elektronikę i techno z jazz z muzyką świata i improwizacją. Ale informacja o tym, że Jeff Mills łączą siły z Tonnym Allenem aby stworzyć projektową grupę Tomorrow Comes The Harvest postawiła na baczność branżę muzyczną. Bo o to architekt techno połączył siły z jednym z najwybitniejszych perkusistów wszech czasów i pionierem afrobeatu. Nigeryjczyk był absolutnym wirtuozem perkusji i mistrzem rytmicznego, melodyjnego stylu, w którym afrykańskie, organiczne rytmy zestawione są z wibrującym funkiem i jazzem. 

“Pracujemy razem, aby stworzyć coś większego niż nasza dwójka. To prawdziwa współpraca, której charakter jest nie tylko muzyczny, ale także intelektualny i duchowy” – zapowiadał współpracę duetu Jeff Mills.

Impuls do wspólnej kooperacji dał Allen, który w 2016 roku zwrócił się do Millsa z propozycją wspólnej pracy. “Zaczęło się od prośby, żebym przyszedł i zagrał gościnnie na jego albumie. Kiedy się spotkaliśmy i pokazałem mu, co potrafię, to wtedy pojawił się pomysł by dać serię improwizowanych koncertów na żywo” – wyjaśnił Mills w wywiadzie dla FACT. 

Po jam session, do których dołączył klawiszowiec Jean- Phi Daryotem były sesje studyjne, które w 2018 roku zaowocowały albumem “Tomorrow Comes The Harvest”. 

Tonny Allen współpracę z Millsem opisywał jako poliglotyczny, rytmiczny dyskurs:

“W swojej długiej karierze współpracowałem już z wieloma artystami muzyki elektronicznej, ale to jest coś innego. Różnica polega na tym, że Jeff może się ze mną swobodnie komunikować i bawić, podczas gdy z innymi to mi się nie udało”

Rytm jako forma komunikacji jest motywem przewodnim całego projektu Tomorrow Comes The Harvest. Rezultat pracy duetu chyba najcelniej jeden z krytyków określił jako retrofuturystyczne afro-techto. To prawdziwy amalgamat afrofunkowo-elektro-jazzowy, który łączy w sobie tradycyjne polirytmy Allena i tradycyjną, afrobeatowa instrumentację z elektroniczną repetytywnością automatu perkusyjnego Millsa.

Tomorrow Comes The Harvest okazał się sukcesem, powszechnie docenionym przez krytyków jako przełamujący bariery gatunkowe, innowacyjny i świeży album. Elias Leight w Rolling Stone zrecenzował ten koncept:

Evolution – muzyczny hołd dla Tony’ego Allena

Niestety przedwczesna śmierć Allena w 2020 roku przerwała działalność duetu Tomorrow Comes The Harvest. Po trzech latach od śmierci przyjaciela, Jeff Mills zdecydował się reaktywować projekt zapraszając do współpracy ponownie Jeana–Phi Dary’ego i wirtuoza tabli Prabhu Edouarda. Efektem tej kooperacji jest wydany we wrześniu 2023 roku album “Evolution”. W intencji Millsa wydawnictwo stanowi muzyczny hołd muzyków dla Tony’ego Allena i świadectwo jego trwałego wpływu na muzykę współczesną. 

Mills zapowiadał album jako wyjątkową dźwiękową przygodę: 

“Głęboka kosmiczna chemia, która połączyła mnie z Jeanem i Prabhu podczas wspólnych muzycznych podróży, doprowadziła nas do tej poetyckiej realizacji. Tomorrow Comes The Harvest to kontynuacja wizjonerskiej pracy zainicjowanej przeze mnie i Tony’ego Allena, która pozwoliła nam przemierzać niezbadane terytoria dźwiękowe. Projekt ten ucieleśnia ideały wolności i otwartości umysłu”

Duch Allena jest na “Evolution” rzeczywiście wszechobecny. Trio – zgodnie z pierwotnym zamysłem – ponownie łączy na płycie kontynenty, kultury i gatunki. Mamy tu twórczą synergię elektroniki z jazzem, rytmami afrykańskimi i improwizacją. Muzycy wspaniale się wzajemnie uzupełniają i radośnie dialogują ze sobą za pomocą rytmu. Ta kompilacja z pewnością zadowoliłby ojca afrobeatu.

Koncert w Katowicach

Wydaniu “Evolution” towarzyszy światowa trasa koncertowa Tomorrow Comes The Harvest. Jedyny polski koncert odbędzie się 8 września. Jeff Mills, Jean–Phi Dary i Prabhu Edouard wystąpią w NOSPR w Katowicach.