Fascynująca wycieczka do Gniezna – sprawdź, co warto zwiedzić w tym mieście

Skąd w ogóle wzięło się Gniezno?

Skoro kiedyś nie było tam nic, a teraz jest wszystko (nawet stadion żużlowy i ulica Roosevelta!), to… jak to się stało? Zamiast cytować klasyka ‘Jak do tego doszło, nie wiem’, zabierzemy Cię do danych czasów. Trzymaj się mocno, bo cofamy się o prawie 1100 lat!

Zwiedzanie Gniezna

Gniezno nie jest dużym miastem (jest prawie 13 razy mniejsze od Warszawy). Wystarczą Ci więc wygodne buty, coś do picia i do jedzenia (chociaż zjeść możesz w którejś z licznych restauracji) i możesz wyruszać w drogę. Co warto zobaczyć? 

Cofnijmy się do początku raz jeszcze

Przyjrzyjmy się początkom państwa polskiego. Jak wyglądał okres panowania pierwszych władców? Jak wyglądało życie we wczesnym średniowieczu? Odpowiedź na te pytania znajdziesz w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, które działa od 1973 roku. Możesz tam także zobaczyć:

• średniowieczne piece kaflowe (sprawdź, jak bardzo różnią się od tego, który widziałeś u pradziadków),
• historię rodu Piastów namalowaną przez XIX-wiecznych malarzy,
• powrót do przeszłości na wystawie ‘Gniezno. Stąd do przeszłości’,
• romańskie detale i motywy słowiańskie w sztuce widziane oczami artystów różnych epok. 

Możesz trafić też na wystawy czasowe, m.in. ‘Początki Litwy’ oraz ‘Religia(e) Słowian. Pogaństwo i chrześcijaństwo we wczesnośredniowiecznej Polsce’. 

Podróż w podróży

Pół godziny piechotą dalej znajduje się parowozownia w Gnieźnie, otwarta już w 1872 roku! Kiedyś leżała ona na obrzeżach miasta, dziś jest w jego centrum (nie, nie przeniesiono jej! To miasto tak się rozrosło). To cały kompleks, na który składają się:

• dworzec główny,
• magazyn towarowy,
• hala lokomotywowni z salą wachlarzową (mieści 4 parowozy i obrotnicę!),
• stacja wodna,
• budynki mieszkalne dla urzędników kolejowych (wygląda prawie jak homeoffice). 

Później powstały też: wieża ciśnień, noclegownia i druga sala wachlarzowa, a także mała wagonownia, czyli warsztat uczniowski. 

Gdy nadeszła wojna, parowozownia została mocno uszkodzona, ale szybko ją odbudowano, a chwilę później także rozbudowano o:

• 14 stanowisk zachodniej sali wachlarzowej,
• portiernię i stołówkę,
• kotłownię centralnego ogrzewania (razem z torem ułatwiającym dowożenie węgla),
• elektrownię spalinową,
• dyspozytornię,
• magazyn materiałowy i olejowy,
• zespół ciągu technicznego… i wiele innych. 

Na początku XXI wieku wyłączono cały obiekt z użytku i teraz możesz go zwiedzać bez żadnych przeszkód. Zobaczysz tam wszystkie budynki, o których wspomnieliśmy, a także drewniany żuraw węglowy (jedyny taki w Europie!), lokomotywy osobowe, towarowe, pośpieszne i wąskotorowe (w tym spalinowe normalnotorowe i wąskotorowe oraz elektryczne). To prawdziwa gratka dla fanów pociągów (i dla dzieci!).

Spotkanie z kulturą… techniczną

Niedaleko Parowozowni znajduje się Muzeum Zabytków Kultury Technicznej w Gnieźnie. Możesz tam zobaczyć dwa rodzaje wystaw:

• motocyklowe,
• różnorodnych zabytków techniki. 

Panowie, którzy oprowadzają po muzeum, opowiadają tak ciekawie i tak szczegółowo, że nie będziesz chciał stamtąd wychodzić. Możesz wziąć udział w tematycznych warsztatach, podczas których poznasz zasady działania oraz budowę różnorodnych starych maszyn i urządzeń.

Czas na spacer

Zmęczony zwiedzaniem? W takim razie zatrzymaj się, przekąś coś i ruszaj dalej, bo nadeszła pora na spacer na świeżym powietrzu (uwaga, to nie będzie zwykły spacer!). Tym razem poczujesz się jak prawdziwy król (w końcu jesteś w mieście, w którym królowie żyli, spacerowali i oddychali). Przejdźmy się więc Traktem Królewskim w Gnieźnie, który łączy najważniejsze zabytki tego miasta:

• Katedrę Gnieźnieńską,
• kościoły św. Jana Chrzciciela, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, św. Antoniego oraz św. Wawrzyńca,
• Park Miejski,
• secesyjne kamienice,
• posągi koronowanych w Gnieźnie królów (Bolesława I Chrobrego, Mieszka II Lamberta, Bolesława II Śmiałego, Przemysła II i Wacława II Czeskiego),
• pomniki legendarnych postaci, np. Lecha,
• figury królików (jeśli ciekawi Cię, jak będzie wyglądał królik-woj piastowski, skryba, bogaty kupiec, Napoleon czy murarz, to miejsce będzie dla Ciebie idealne),
• makiety przedstawiające Gniezno w różnych czasach (XI wiek, XV oraz XVI wiek i dziś),
• ciekawostki o mieście oraz interaktywne infokioski.

Nawet jeśli nie masz ochoty zwiedzać kościołów, czeka na Ciebie mnóstwo atrakcji i malownicze widoki. 

PS Nie zapomnij zrobić fotki z Bolkiem Chrobrym i pochwalić się w swoich mediach społecznościowych spotkaniem z celebrytą. Wiesz, spotkanie go jest jeszcze mniej prawdopodobne niż spotkanie Kim Kardashian!

Poznaj Bolesława bliżej

Bolesław Chrobry mieszkał sobie spokojnie w Gnieźnie, aż przybył do niego biskup Wojciech i wtedy wszystko się posypało. Był to człowiek, który miał misję: nawrócić wszystkich pogan. Wyruszył więc do Prus, które słynęły ze swojego okrucieństwa (szczególnie wobec tych, którzy próbowali im coś narzucać). Czy to była odwaga, czy może głupota – oceń sam. Jak możesz się domyślić, ciało Wojciecha zostało poćwiartowane. Bolesław postanowił je wykupić. Cena była jednak wysoka: miał dać tyle srebra, ile ważyło ciało (dobrze, że Wojciech nie miał nadwagi). Król i jego pomocnicy kładli na wadze monety, ale to nic nie dawało (może jednak Wojciech był cięższy niż wyglądał?). Pewna kobieta postanowiła im pomóc. Położyła na szali grosz (zwany wdowim groszem). Szale zamieniły się miejscami. Zaczęto więc zabierać kosztowności. Okazało się, że na szali miał pozostać jedynie wdowi grosz, a wtedy Prusowie zrozumieli, że zabili świętego męża. Jego ciało do dziś spoczywa w Gnieźnie (nie możesz go oglądać, to niemożliwe, bo przecież został zabity ponad 1000 lat temu. Swoją drogą różne części jego ciała są pochowane w różnych miastach Europy). 

Wzgórze Lecha i milion pożarów

Na wzgórzu Lecha stanęła pierwsza chrześcijańska świątynia, którą ufundowała Dąbrówka, żona Mieszka I (została w tym kościele pochowana). Z tamtego okresu zostały jedynie podziemia. Później na jej miejscu zbudowano kamienną bazylikę, ale spłonęła ona w 1018 roku. Odbudowano ją, a potem znów zniszczono (to wszystko w ciągu dwóch dekad). Jak się domyślasz, znów ją odbudowano, a po koronacji Bolesława II Śmiałego nawet zaczęto rozbudowę. Trochę ponad 100 lat później znów wybuchł pożar. Odbudowano bazylikę, a w 1295 roku odbywała się w niej ostatnia koronacja. W 1331 roku Krzyżacy… zniszczyli świątynię. 

Oczywiście postanowiono ją odbudować, tym razem w stylu gotyckim (uparci ludzie!). Na kolejny pożar nie trzeba było długo czekać, ale – jak wiadomo – katedrę znów odbudowano (tym razem wybrano barok. A co tam, niech będzie różnorodnie!). Za czasów Napoleona zyskała ona nową funkcję: stała się magazynem zboża. Większym hitem jest jednak to, że za czasów II wojny światowej Niemcy zrobili sobie z niej salę koncertową, ale chwilę później Armia Czerwona doprowadziła do… tak, zgadłeś: pożaru. Potem nastąpiła ostatnia odbudowa i do dziś możesz ową katedrę podziwiać. Spokojnie, ostatni pożar miał miejsce ponad 70 lat temu, więc możesz zwiedzać ją bez większych obaw.  

Niedaleko znajduje się też Muzeum Archidiecezjalne w Gnieźnie (nie musisz schodzić ze wzgórza). Co tam zobaczysz? 

• sztukę sakralną (rzeźby, portrety trumienne, tkaniny liturgiczne, medale, monety i inne pamiątki),
• skarbiec katedralny (a w nim Kielich Świętego Wojciecha, I i II Kielich Dąbrówki, płaskorzeźbę Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny oraz rzeźbę Opłakiwanie z Gościerzyna). 

Jeśli lubisz takie klimaty, koniecznie wdrap się na Wzgórze Lecha.

Jeszcze dwa miejsca i koniec

Wiem, że bolą Cię nogi, ale zostały nam jeszcze dwa miejsca. Pierwszym z nich jest Dom Powstańca Wielkopolskiego. Powstał z okazji 100. rocznicy powstania wielkopolskiego jako miejsce pamięci o powstańcach oraz miejsce symboliczne (patrząc z okien, zobaczysz miejsce wybuchu powstania). To nie jest zwykła wystawa. Wykorzystuje ona multimedia, a towarzyszy jej sala edukacyjna dla dzieci. 

I na koniec Teatr im. Aleksandra Fredry. Masz szczęście, bo przez pierwsze 45 lat musiałbyś gonić za nim po całej Polsce, był to bowiem teatr objazdowy (a uwierz nam, że na nogach biegłbyś wolniej niż teatr by jechał, więc mógłbyś nie dogonić go nigdy). Na szczęście w 1991 roku osiedlił się w Gnieźnie i czeka na Ciebie. 

Uff, dotarliśmy do końca. Rozsiądź się wygodnie w fotelu, obejrzyj sztukę i odpocznij po tak intensywnym zwiedzaniu. Mamy nadzieję, że wycieczka Ci się podobała!