Co warto zobaczyć w Jeleniej Górze?

Legenda o Wzgórzu Krzywoustego w Jeleniej Górze

Skoro już jesteśmy w Jeleniej Górze, nie możemy pominąć Wzgórza Krzywoustego. Jeszcze w XVIII i XIX wieku była nazywana Domową Górą (Hausberg). Znajdowały się tam ruiny piastowskiego zamku, przez co miejsce to stało się atrakcją turystyczną. Postawiono tam w końcu w 1911 roku wieżę widokową (“cesarską”) na cześć cesarza Wilhelma I. To są fakty, a legenda głosi, że…

Jadący do Rzymu templariusze ukryli w jeleniogórskim zamku swój skarb w 1313 roku. Niektórzy opowiadali, że skarbu strzegą zjawy. W końcu znalazł się śmiałek, który postanowił odnaleźć złoto. W XVIII wieku, w Wigilię Bożego Narodzenia Golibroda Kilian wybrał się w miejsce, gdzie dawniej stał zamek. Gdy zegar wybił dwunastą, mężczyzna zobaczył czarniejący teren na białym śniegu. Zszedł na dół i dostrzegł zardzewiałe drzwi. Znalazł za nimi kręte schody, które prowadziły głębiej i głębiej… aż wreszcie dotarł do tajemniczej komnaty. Na drewnianych półkach stały skarby. Napełnił kieszenie i worek kosztownościami, a później wrócił do domu. Ukrył skarb i nikomu się nim nie chwalił. Kolejnego roku zrobił to ponownie. Trzecie podejście jednak się nie udało, bo zjawy nie wpuściły go do zamku, a wręcz przeciwnie – ukarały za chciwość i teraz on sam jest jedną ze zjaw.[1]

Miejsca, które warto zobaczyć w Jeleniej Górze

Jelenia Góra, choć nie aż tak duża, może pochwalić się dosłownie setkami miejsc wartych odwiedzenia. Nie damy rady opowiedzieć ci o nich wszystkich, ale wspomnimy o tych najciekawszych. Zwiedzanie zaczniemy od Śródmieścia. 

Śródmieście i jego atrakcje, zabytki oraz inne obiekty warte uwagi

W Śródmieściu znajdziesz takie obiekty, jak m.in.:

• bazylika mniejsza pw. św. Erazma i Pankracego (z 1552 roku), 
• zespół kościoła ewangelickiego (z początku XVIII wieku), 
• mury obronne z basztami (najprawdopodobniej z XIV wieku, miały liczne wieże, która broniły bram do miasta. Dziś możesz zobaczyć fragmenty obwarowań, m.in. Basztę Wojanowską, w której lochach było więzienie. Gdy wieża się zawaliła, pogrzebała 5 osób. Później ją odbudowano),
• baszta zamkowa przy ul. Podwale (początkowo umacniała Bramę Zamkową, a później została zniszczona podczas wielkiego pożaru w 1549 roku. Podczas remontu, zawaliła się, zabijając trzech robotników. Koniec końców odbudowa zakończyła się w 1584 roku),
• Teatr im. C. K. Norwida (z początku XX wieku),
• liczne zabytkowe kamienice, wille i domy,
• pałac z ogrodem z XIX wieku,
• Poczta Główna (dziś jest to dom mieszkalno-usługowy) z XVIII wieku,
• Muzeum Towarzystwa Karkonoskiego.

Ratusz w Jeleniej Górze

Został wybudowany w połowie XVIII wieku w stylu klasycystycznym. W jego podziemiach do końca II wojny światowej funkcjonowała restauracja (zachowały się tam ślady wcześniejszych budowli). Co ciekawe, budynek ratusza był połączony z sąsiednimi kamienicami, które służyły jako apteka, garkuchnia czy ława chlebowa. W 2000 roku w jednej z tych kamieniczek odkryto głęboką na 20 metrów studnię. 

Fontanna z barokowym posągiem Neptuna w Jeleniej Górze

Ta piękna, barokowa fontanna pochodzi z XVIII wieku. Symbolizuje nie tylko wodę, ale także szerokie kontakty handlowe Jeleniej Góry z całym światem. 

Pałac Paulinum w Jeleniej Górze

Zabytkowy pałac został wzniesiony najprawdopodobniej w XVII wieku. Budowa wiązała się z przyjazdem jezuitów do Jeleniej Góry. Początkowo był to folwark, który zwano Paulinenhof, ale z czasem rozrósł się, tworząc ogromną willę w stylu zamkowo-dworskim. Kolejna modernizacja miała miejsce na początku XX wieku, dzięki czemu budowla zyskała charakter eklektyczny. Po śmierci właściciela, obiekt został zakupiony przez Niemiecki Front Pracy i przerobiony na centrum szkoleniowe NSDAP. 

Po II wojnie światowej pałac stał się największą w kraju składnicą poniemieckich dzieł sztuki (zwożono je z całego Dolnego Śląska). Dziś mieści się tam hotel z restauracją, a dookoła – rozległy park. 

Atrakcje i zabytki Cieplic w Jeleniej Górze

Oprócz licznych budynków sakralnych w Cieplicach znajdują się także Park Zdrojowy z pawilonem, galeria i Teatr Zdrojowy (dziś jest to Zdrojowy Teatr Animacji), pijalnię wód “Marysieńka”, rozlewnię wód mineralnych (wcześniej był to zakład leczniczy), pawilon spacerowy “Kursaal” (teraz jest to dom zdrojowy “Edward”) czy park “Norweski”. Na osobną wzmiankę zasługuje jednak pałac (a raczej: pałace).

Pałac Schaffgotschów w Jeleniej Górze

Pałac Schaffgotschów stoi w centrum uzdrowiska Cieplice-Zdrój. Polecił go zbudować hrabia Johann Nepomucen Schaffgotsch w miejscu dawnego renesansowego dworu. Budowa zakończyła się na początku XIX wieku, a całość prezentuje dojrzały barok z nutą wczesnego klasycyzmu. 

Pałac przy ul. Jagiellońskiej w Cieplicach

Został wybudowany w XVIII wieku jako piętrowy budynek z dachem mansardowych z lukarnami, fasadą dzielą pilastrami oraz bramą w portalu zwieńczonym łukiem podpartym kolumnami. 

Sobieszów – zamek Chojnik

Zamek Chojnik znajduje się niedaleko Jeleniej Góry-Sobieczowa, na szczycie góry Chojnik w Karkonoszach. Góra wznosi się na 627 metrów n.p.m., więc wejście na nią nie jest aż tak wymagające. Od południowo-wschodniej strony znajduje się 150-metrowe urwisko, które opada do “Piekielnej Doliny” (związana jest z nią legenda, o której wspomnimy za chwilę). Całość jest usytuowana w Karkonoskim Parku Narodowym. 

Zamek Chojnik został wybudowany w XIV wieku. Przez pewien czas należał do rodziny Schaffgotschów. W XV wieku rozbudowano go, a dziś możesz zobaczyć tak naprawdę ruiny zamku (choć zachowane w bardzo dobrym stanie). Dlaczego? Ponieważ w 1675 roku w zamek uderzył piorun, przez który budowla znacznie ucierpiała, a później jej już nie odbudowano. 

Warto go odwiedzić, by poznać bardzo ciekawą legendę o księżniczce Kunegundzie, która przez pewnego mężczyznę rzuciła się w przepaść.  

Co warto zobaczyć w dzielnicy Jagniątków – Jelenia Góra?

W Jagniątkowie czekają na ciebie trzy miejsca warte zobaczenia:

• willa Gerharta Hauptmanna (o niej za chwilę),
• park,
• drewniany dom z pierwszej połowy XIX wieku (przy ul. Myśliwskiej 12). 

Willa Gerharta Hauptmanna w Jeleniej Górze

Willa nazywana jest “Domem Gerharta Hauptmanna”. Mieści się w nim aktualnie Muzeum Miejskie o tej samej nazwie, ale… dlaczego? Kim był Hauptmann, że zasłużył na własne muzeum? Gerhart Hauptmann był niemieckim dramaturgiem i powieściopisarzem. Za swoją twórczość otrzymał literacką Nagrodę Nobla w 1912 roku. Był przedstawicielem nurtu naturalistycznego w teatrze. 

Dom Hauptmanna został wybudowany w stylu secesyjnym na początku XX wieku, a już po II wojnie światowej pojawiły się różne koncepcje wykorzystania tego miejsca. Jeszcze w latach 90. mieścił się w nim Ośrodek Wczasów Dziecięcych “Warszawianka”, a od 2005 roku miejsce to ma charakter czysto muzealny.

W muzeum zobaczysz wielokulturowe dziedzictwo Dolnego Śląska na przykładzie dzieł i przedmiotów pozostałych po Gerharcie Hauptmannie (gratka dla miłośników literatury: pierwsze wydania dzieł Hauptmanna oraz jego listy). Są tam także zbiory związane z kulturą i literaturą Śląska ogółem. 

Nie takie znowu Czarne, czyli miejsca warte zwiedzenia w dzielnicy Czarne w Jeleniej Górze

Musisz przyznać, że dzielnice Jeleniej Góry nazywają się bardzo ciekawie i przyjaźnie. Co czeka na ciebie w dzielnicy Czarne? Stoi tam przepiękny, zabytkowy dwór (swoją drogą o takiej samej nazwie jak dzielnica miasta. Został on wybudowany w 1559 roku w dawnej wsi podmiejskiej Czarne, która została włączona do Jeleniej Góry w latach 70. XX wieku).

Właściciel owego dworu miał rozmach i kazał wybudować murowany, piętrowy dwór z dziedzińcem, murami obronnymi oraz wieżą bramną. Co więcej, dookoła wykopano fosę, którą później nawodniono.

W 1623 roku we dworze wybuchł pożar, po którym nie tylko go odbudowywano, ale i rozbudowywano przez około 30 lat. Zyskał wtedy kształt zbliżony do dzisiejszego. Kolejna modernizacja miała miejsce pod koniec XIX wieku. Zlikwidowano wtedy skrzydło wschodnie, a dachy otrzymały dwuspadowy wygląd. Dziś budynek ten jest użytkowany przez Fundację Kultury Ekologicznej. 

Co warto zobaczyć w Maciejowej w Jeleniej Górze?

Przed nami ostatnia dzielnica miasta (tak, są jeszcze inne, ale podczas tej wycieczki je pominiemy). Warto zobaczyć tutaj zajazd z drugiej połowy XVII wieku, kościół ewangelicki z XVIII wieku, młyn, który dziś jest domem przy ul. Wrocławskiej 69 (został wybudowany pod koniec XIX wieku) oraz kilka innych miejsc.

Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Maciejowej

Jednym z najważniejszych zabytków Maciejowej w Jeleniej Górze i jest kościół pw. św.  Piotra i Pawła. To rzymskokatolicki kościół zbudowany w 1319 roku. Co ciekawe, kościół ten stoi dosłownie na środku cmentarza założonego na planie owalnym. Sam cmentarz jest otoczony murem, który we wschodniej części jest dodatkowo wzmocniony kilkoma skarpami.  W swojej historii kościół przeszedł kilka znaczących pożarów, po których jednak za każdym razem był odbudowywany. Nic więc dziwnego, że poszczególne elementy kościoła, tak jak np. ołtarz czy mury, pochodzą z różnych okresów.

Park Pałacowy z Mauzoleum i wieżą widokową w Maciejowej 

Historia parku sięga czasów, w których stanęła tam wieża rycerska. Najprawdopodobniej miało to miejsce w XIII wieku. Wieża ta była rozbudowywana pod koniec XVII wieku, aż w końcu zaczęła przypominać bardziej barokowy pałac niż pierwotną budowlę. W drugiej połowie XIX wieku nowy właściciel przeprowadził gruntowny remont, po którym wyposażył pałac tak, że stały się on luksusowy jak na tamte czasy.

W 1926 roku właścicielem pałacu zostało miasto Jelenia Góra. Niestety po wojnie zajęli go sowieci, a później znajdowały się w nim mieszkania. To jednak nie jest najbardziej przykry moment historii owego pałacu, ponieważ w latach 60. został on po prostu rozebrany, a dziś nie ma po nim już żadnego śladu.

Pozostał jednak Park Pałacowy, który od początku był prowadzony trochę w opozycji do pięknych, angielskich parków. Rośliny żyły tam po prostu dziko. Dziś zajmuje on niecałe 7 hektarów i jest nazywany wzgórzami zamkowymi. Dawniej w parku było aż jedenaście stawów, a dziś zostały dwa (dodatkowe dwa są w trakcie rewitalizacji).

Mimo tego, że pałacu już nie ma, możesz wybrać się na wieżę widokową (jest ona pozostałością po dawnej wieży rycerskiej) oraz do mauzoleum z końcówki XIX wieku, które niestety jest dziś w bardzo złym stanie, ale to też nadaje mu wyjątkowego klimatu.[2]

Zamek w Maciejowej

W Maciejowej jest jeszcze jeden zamek, a raczej jego ruiny, ponieważ pozostały po nim zaledwie resztki murów. Jeśli lubisz takie średniowieczne klimaty, to na pewno ci się spodoba. Znajdują się one w lasku nieopodal drogi, więc nie powinieneś mieć problemu z ich odnalezieniem. Niestety, niewiele wiadomo na temat tego zamku. Wybudowano go w XIII wieku, a zniszczony został najprawdopodobniej podczas wojen husyckich w XV wieku.

Jelenia Góra i okolice są bardzo malownicze. Jesteśmy pewni, że oprócz zabytków i parków, znajdziesz tam mnóstwo innych atrakcji. Co więcej: to miasto idealne do zwiedzania przez cały rok. Wiosną i latem jest przyjemnie ciepło, jesienią krajobraz przybiera mnóstwo barw, a zimą Jelenia Góra ma swój niepowtarzalny urok. To jak, kiedy do niej wpadniesz?

Przypisy: 

[1] https://jeleniagora.naszemiasto.pl/tajemnice-wzgorza-krzywoustego-zloto-templariuszy-i-zle/ar/c7-9031131 (dostęp z dnia 30.07.2024)

[2] https://krainakarkonoszy.pl/obiekty/atrakcje-turystyczne/park-maciejowa/ (dostęp z dnia 31.07.2024)