Interakcja widza z muzyką filmową: Jakie są różnice między słuchaniem ścieżki dźwiękowej w filmie a na koncercie na żywo?

Muzyka oddziałuje na emocje

Zarówno w filmie, jak i podczas słuchania muzyki filmowej na żywo, wywołuje ona wiele emocji: od radości, poprzez melancholię i smutek, aż po napięcie i strach. Dlaczego tak jest? Ponieważ twórcy muzyki filmowej wiedzą, jakie brzmienia, barwy czy tonacje są potrzebne, by pojawiły się w nas konkretne uczucia i komponują ścieżkę dźwiękową tak, by wzmacniała przekaz samego filmu. 

Co to oznacza w praktyce? 

• podczas oglądania filmu bez dźwięku poszczególne sceny nie będą aż tak mocno wpływać na Twoje emocje. Co więcej, może się okazać, że niektóre sytuacje zostaną opacznie zrozumiane (przykładowo: scena rozstania może być pełna smutku, złości lub ulgi, a muzyka będzie te emocje wyrażać bardziej niż same dialogi czy mowa ciała bohaterów). Warto wspomnieć, że filmy grozy, horrory, thrillery… nie będą budzić strachu, bo za niego odpowiada w głównej mierze muzyka,
• podczas oglądania filmu z dźwiękiem będziesz doświadczał większych emocji. To, co dzieje się na ekranie, będzie potęgowane przez muzykę. Odpowiednio dobrane nuty potrafią wzruszyć (a nawet doprowadzić nas do łez), rozbawić, dodać energii czy wywołać nostalgię,
• słuchając jedynie muzyki filmowej możesz doświadczyć różnych rzeczy:
  • jeśli nie znasz filmu, będziesz słuchał, czuł różne emocje, które wywołuje muzyka i potraktujesz ją jako odrębną część produkcji (czyli tak, jak muzykę ulubionego zespołu czy piosenkarza),
  • jeśli znasz film (i go bardzo lubisz), będziesz widział oczami wyobraźni poszczególne sceny, przez co możesz spojrzeć na całą produkcję w zupełnie inny sposób.

Swoją drogą sposób oglądania filmu ma też znaczenie:

• oglądanie go w kinie wywołuje więcej emocji, niż oglądanie w domu,
• oglądanie go na dużym ekranie daje zupełnie inne odczucia, niż na smartfonie w komunikacji miejskiej.

Jeśli mamy porównać słuchanie muzyki filmowej na koncercie z oglądaniem filmu, to najbardziej zbliżone doznania będziesz miał w kinie. 

Muzyka tworzy atmosferę

Każdy film ma określoną tematykę. Na ekranie odbywa się jedna historia (czasem z wieloma wątkami i bohaterami drugoplanowymi, ale motyw przewodni jest jeden), którą śledzimy z zapartym tchem i której towarzyszy specjalnie przygotowana ścieżka dźwiękowa. Wybierając się na koncert muzyki filmowej musisz mieć za to na uwadze fakt, że:

• może on dotyczyć konkretnego filmu,
• może skupiać się na całej serii filmów,
• może prezentować muzykę filmową konkretnego kompozytora,
• może dotyczyć filmów o określonej tematyce (np. różnych filmów romantycznych),
• może skupiać się na filmach z konkretnych lat, regionów itd.,
• może zabierać w podróż przez różne filmy, np. kino amerykańskie różnych epok.

Przez to każdy z tych koncertów będzie miał inny klimat, któremu (oprócz pierwszego przypadku), daleko do oglądania filmu (nawet na wielkim ekranie).

Koncert muzyki filmowej – cała seria filmów

W przypadku koncertów skupionych na całej serii filmów, będziesz mógł w swojej głowie śledzić losy ulubionych bohaterów od początku do końca, co byłoby trudne do zrobienia, oglądając filmy (w przypadku ‘Harrego Pottera’ zajęłoby Ci to 1179 minut, czyli niecałe 20 godzin bez przerwy. Trylogia ‘Władca Pierścieni’ to około 12 godzin oglądania, a cała seria ‘Gwiezdnych wojen’ to ponad 27 godzin! Koncert będzie trwał znacznie krócej i z pewnością będzie zawierał najważniejsze motywy).

Koncert muzyki filmowej – kompozytor

Jeśli chodzi o filmy konkretnego kompozytora, możesz wczuć się w to, co siedzi w jego głowie. Każdy twórca przenosi swoje emocje, przekonania i umiejętności do swojej sztuki. Słuchając muzyki z różnych filmów, doświadczysz całego spektrum uczuć.

Koncert muzyki filmowej – temat przewodni

Koncerty o określonej tematyce są idealne na prezent czy randkę. Możesz wybrać koncert muzyki filmowej romantycznej, by spędzić czas z drugą połówką lub podarować bilety rodzicom czy dziadkom z okazji rocznicy ślubu. Ze znajomymi możesz wybrać się np. na koncert muzyki z filmów grozy lub science-fiction (wszystko zależy od tego, co lubicie). 

Koncert muzyki filmowej – podróż w czasie lub przestrzeni

Muzyka filmowa z konkretnych lat czy regionów przenosi w zupełnie inne miejsce. Brzmienia, instrumenty, wokale… to wszystko zmieniało się na przestrzeni lat, a oprócz tego każdy zakątek ziemi ma swoje specyficzne brzmienia. Słuchając muzyki filmowej, możesz poczuć się, jakbyś właśnie tam był. Oglądając film, będziesz mógł też zobaczyć, jak miały się sprawy w tamtych czasach czy miejscach i jak bardzo oddalone od prawdy były Twoje wyobrażenia. Bo wiesz, słuchając samej muzyki, możesz doświadczyć innych emocji niż te, które pojawiłyby się podczas oglądania konkretnej produkcji. To całkowicie normalne i może stanowić swego rodzaju eksperyment. 

Muzyka tworzy akcję

Film bez muzyki będzie nijaki. Będzie brakować w nim emocji, dynamiki i akcji. Sceny, podczas których pękałbyś ze śmiechu czy ocierał łzy, będą… płaskie. Niby wiadomo, co się dzieje na ekranie, ale nie ma to aż tak emocjonalnego wydźwięku. Nagle może okazać się, że genialna produkcja czy najnowszy hit kinowy jest przeciętny.

Muzyka bez filmu będzie kompletnym przeciwieństwem. Nie potrzebujesz obrazu, by poczuć się jak w pościgu, albo w mrocznym miejscu. Sama muzyka może sprawić, że będziesz miał ochotę tańczyć z radości bądź płakać. 

Muzyka w połączeniu z obrazem będzie wywoływać najpotężniejsze reakcje. To, co widzisz na ekranie, będzie wzmacniane przez dźwięki, a przez to właśnie na niektórych filmach nawet najwięksi twardziele nie mogą się powstrzymać od płaczu (przyznaj, płakałeś podczas ‘Króla Lwa’?). Tak samo jak najbardziej poważne osoby potrafią wybuchnąć śmiechem oraz nieustraszeni – podskoczyć na kinowym fotelu. 

Coś więcej niż dialogi

Podczas oglądania filmu masz do czynienia z trzema czynnikami, które wpływają na odbiór produkcji oraz na Twoje emocje:

• scenami (czyli zdjęciami, kadrami, mową ciała bohaterów, ich zachowaniami itd.),
• dialogami (czyli rozmowami między bohaterami; mogą pojawić się też monologi, np. przemyślenia bohaterów pojawiające się w ich głowach),
• muzyką (czyli dodatkowym ładunkiem emocjonalnym).

Sama scena może powiedzieć sporo o tym, co dzieje się w głowach bohaterów. Niestety, możemy ją mylnie interpretować, tak jak to bywa w codziennym życiu. Przykładowo: mama siedzi na ławce na placu zabaw i wydaje się nie interesować swoim dzieckiem. Dodając tutaj dialog, może okazać się, że jest zdenerwowana lub po prostu zmęczona. A jeśli dorzucimy do tego muzykę, może wyjść z tego scena, w której np.:

• mama jest zmęczona i zła na siebie, że nie potrafi dać dziecku więcej wsparcia i miłości (przygnębiająca muzyka),
• mama jest złą osobą, która nie szanuje swojego dziecka (muzyka pełna gniewu),
• zaraz wydarzy się coś złego (muzyka trzymająca w napięciu).

Jak widzisz, każdy z tych trzech elementów wpływa na odbiór produkcji.

Wybierając się na koncert muzyki filmowej będziesz mieć do czynienia (przeważnie) jedynie z dźwiękami (bez dialogów i bez kadrów z filmu). Wtedy poczujesz tylko emocje, które ona wywołuje. Najczęściej będą one trafne z tym, co działo się w filmie w tym momencie, ale może zdarzyć się tak, że Twoje ciało i umysł zareagują inaczej, niż przewidzieli to twórcy ścieżki dźwiękowej.

Jak widzisz, oglądanie filmu z muzyką w tle oraz słuchanie owej ścieżki dźwiękowej na koncercie muzyki filmowej niesie za sobą zupełnie inne emocje i doznania. Jeśli jesteś fanem konkretnej produkcji lub serii filmów, koniecznie wybierz się na koncert z nią związany i sprawdź to na własnej skórze.

* Soundtrack z filmu ‘Titanic’ został wydany na płycie ‘Titanic: Music from the Motion Picture’. Tylko w Polsce okryła się ona siedmiokrotną platyną (w USA – jedenastokrotną), a cały album odniósł międzynarodowy sukces, sprzedając się w liczbie ponad 30 milionów sztuk. Trafił także na pierwsze miejsce na liście Billboard 200 oraz na pierwsze miejsca list przebojów w innych krajach.