Płyta winylowa czy CD – co lepsze?

Winyl czy CD – krótka charakterystyka obu formatów

Płyty winylowe i CD – choć obie są płytami i obie służą do odtwarzania muzyki – różnią się praktycznie w każdym calu. Żeby odpowiedzieć na pytanie, która z nich jest lepsza, musimy przeanalizować kilka ważnych kwestii:

• jak działa płyta winylowa i jakie są jej zalety,
• jak działa płyta CD i co jest jej plusem,
• czym różnią się oba nośniki,
• co jest dla ciebie ważniejsze podczas słuchania muzyki.

Bez tego odpowiedź zawsze będzie brzmiała: to zależy.

Płyta winylowa – muzyka w analogowym wydaniu

Płyta winylowa to analogowy nośnik, który oferuje:

• ciepłe, naturalne brzmienie, które jest pełne szczegółów (często nie doświadczymy ich słuchając muzyki w streamingu, gdzie utwory są kompresowane),
• namacalny kontakt z muzyką – od fizycznego krążka (możesz patrzyć, jak się kręci na gramofonie) po oprawę graficzną, która często jest ozdobą mieszkania.

Dla wielu to nie tylko muzyka, ale doświadczenie – zmysłowe i emocjonalne. Wysokiej jakości winyl oddaje wszystkie niuanse nagrania i pozwala słuchać utworów tak, jak zostały pierwotnie zarejestrowane, szczególnie w przypadku klasyki rocka, jazzu czy soulu oraz muzyki poważnej.

Więcej na temat płyt winylowych napisaliśmy w tym artykule: Jak działa płyta winylowa?

Chociaż streaming staje się coraz popularniejszy, melomani coraz częściej wracają do starszych nośników muzyki – nie tylko płyt CD, ale także winylowych. To nie tylko radość ze słuchania, ale także z samego kolekcjonowania czarnych krążków o przepięknych, wyjątkowych okładkach. Posiadanie takiej fizycznej kolekcji daje więcej radości i powodów do dumy, niż posiadanie playlisty na Spotify (ale tutaj już nie chodzi tylko o winyle, a o płyty ogółem). 

W niektórych przypadkach winyle są niepodważalnie lepsze niż płyty CD. Mowa tu o tych krążkach, które zostały nagrane w latach 60.-80., gdy muzycy nagrywali swoje utwory z myślą o winylach właśnie. W przypadku utworów nagrywanych dziś jest to kwestia bardziej sporna. 

Zaletą płyt winylowych jest też brak kompresji dźwięku. By te same utwory słuchać w streamingu – trzeba je w większości przypadków skompresować. I owszem, zajmują wtedy mniej miejsca, ale jednocześnie tracą na jakości (głównie na głębi, szczegółach i czystości brzmienia). 

Płyta CD – czysta jakość cyfrowa

Płyta CD, czyli nośnik cyfrowy, oferuje:

• wyższą jakość dźwięku niż na platformach streamingowych (utwory nie są skompresowane, więc mają lepszą jakość, ale jednocześnie słychać na nich mniej szczegółów niż na winylach),
• większą trwałość samej płyty w stosunku do winyli (nie trzeba tak na nią uważać, a ślad palców nie zakłóca odbioru),
• możliwość odtwarzania także w samochodzie czy u znajomych, którzy nie mają gramofonu (choć i tutaj powoli zaczynają się schody, bo coraz rzadziej mamy dostęp do czytników płyt CD – w nowszych komputerach czy laptopach ich nie ma). 

Na płycie CD mieści się więcej utworów niż na winylu, przez co często na płytach CD są dodatkowe piosenki, których próżno szukać na czarnych krążkach,

Płyty CD mają jeszcze dwie zalety – są po prostu tańsze niż winyle i zajmują mniej miejsca. 

Płyty CD lubiane są także przez kolekcjonerów. Niektóre wydania są naprawdę wyjątkowe. Inne zawierają dodatkowe książeczki, które zwiększają wartość samej płyty i dają mnóstwo ciekawych informacji. Na płycie można mieć też autograf, co w streamingu jest niemożliwe. 

Płyty CD – ciekawostka

Co ciekawe, w latach 90. wytwórnie muzyczne starały się, by artyści wychodzący spod ich skrzydeł, byli słyszani w sklepach. I nie chodziło tu wcale o to, by po prostu Radio-Kaufland czy Radio-Inny-Sklep puszczały określone utwory, których mogliśmy słuchać, przechadzając się alejkami sklepowymi. Chodziło o to, by utwory konkretnej wytwórni się wyróżniały i zagłuszały hałas otoczenia – dlatego też nagrywały one coraz głośniejsze płyty. I w sumie to coraz głośniejsze nagrywanie trwa do dziś, bo jeśli porównamy sobie utwory nagrane na płytach z lat 90. i z dziś, to te współczesne są po prostu głośniejsze.

Ale niestety – im wyższa głośność, tym niższa jakość dźwięku. I to naprawdę słychać (jak już zrobisz zadanie z poprzedniego akapitu, to się o tym przekonasz. A dodatkowo możesz wybrać się na koncert, a potem posłuchać tych samych utworów z płyty CD. Różnica w jakości będzie zauważalna). 

Jak działa płyta CD? 

Nagrywanie utworów na płyty CD jest proste. Wystarczy nagrać daną piosenkę tak, jak jest to zawsze zrobione, obrobić dźwięk i przerzucić go na płytę. Gotowe. 

Dzisiejsze technologie pozwalają na zachowanie większej ilości szczegółów i wyższej jakości dźwięku, nawet po przerzuceniu na płytę CD. Jest to zdecydowanie lepsza jakość niż w serwisach streamingowych (gdzie utwory muszą być skompresowane, by zajmowały mniej miejsca), ale niższa niż w przypadku winyli czy słuchania na żywo (tego chyba nigdy nie uda się odtworzyć na żadnym nośniku, dlatego też koncerty – mimo znacznie wyższych cen niż płyt – nadal są tak popularne i najwięksi fani chodzą na zdecydowanie więcej niż jeden koncert ulubionej kapeli). 

Winyl a CD – różnice w jakości dźwięku

Dlaczego winyl brzmi “cieplej”? Ponieważ dźwięk z płyty winylowej jest odtwarzany w sposób analogowy, bez cyfrowej konwersji. Ma naturalną barwę i głębię, często określaną jako cieplejszą i bardziej organiczną. Nie dochodzi tu do kompresji danych – nic nie jest “ściskane”, by zaoszczędzić miejsce. Pojawia się więc na takim nagraniu także więcej szczegółów i niuansów, które sprawiają, że muzyki słucha się przyjemniej.

A co z CD? Choć płyta kompaktowa to format cyfrowy, nie traci (aż tak) jakości dźwięku. Nie jest skompresowana jak pliki mp3 do streamingu – dane są zapisywane w pełnym spektrum częstotliwości. Dzięki temu CD umożliwia dokładny, klarowny odsłuch z zachowaniem (praktycznie) wszystkich detali nagrania (chyba, że została nagrana zbyt głośno, co wiemy z poprzedniej części tekstu).

Warto jednak zaznaczyć, że końcowa jakość zależy od samego nagrania i pracy inżyniera dźwięku. Zły master zawsze brzmi źle – niezależnie od nośnika. Winyl go nie uratuje. 

Dlaczego winyl wraca do łask?

Winyle mają ponadczasowy urok. Dla jednych słuchanie muzyki z czarnych krążków przywołuje wspomnienia dziadków czy rodziców, których już na tym świecie nie ma, a którzy to ze słuchania muzyki czynili rytuał. Dla innych to cofnięcie się do czasów swojej młodości, w której to płyty winylowe były tak popularne, jak dziś serwisy streamingowe. Dla kolejnych to powiew nowości, z którym nie mieli wcześniej do czynienia. Jeszcze inni słuchając muzyki z płyt winylowych czują się jak bohaterowie starych filmów, co jest na swój sposób romantyczne.

Płyty winylowe mają ogromną wartość sentymentalną (szczególnie te krążki, które wędrują z rąk do rąk między kolejnymi pokoleniami) i kolekcjonerską. Oferują one najczęściej:

• większe okładki, które często są małymi dziełami sztuki (można je trzymać w pudełku, ale można też powiesić na ścianie jako obrazy),
• wyjątkowe wydania (picture discs, krążki kolorowe, które dodają jeszcze więcej radości),
• dodatki kolekcjonerskie – plakaty, książeczki, teksty piosenek (choć te znajdziemy także w wielu płytach CD).

Winyl to także świadome słuchanie muzyki, a w dzisiejszym pełnym rozproszeń świecie potrzebujemy takich chwil, w których możemy zwolnić, usiąść i zanurzyć w dźwięku. Słuchając płyt winylowych, musimy zadbać o gramofon (mamy tutaj trening uważności i mindfulness, bo musimy skupić się na tym, by niczego nie zepsuć). Następnie ustawiamy płytę, włączamy, słuchamy. Wyłączamy, obracamy stronę i słuchamy dalej. Brzmi jak idealny rytuał dbania o siebie – od uważności, poprzez zwolnienie tempa życia, aż po sam odpoczynek i przyjemność płynącą wraz z dźwiękiem.

Porównanie płyt winylowych i CD – czym się różnią?

Płyty CD i winylowe – choć obie służą do odtwarzania muzyki – bardzo się różnią. Przeanalizujmy poszczególne różnice. 

Brzmienie płyt winylowych i CD

Płyty winylowe mają ciepłe, głębokie, analogowe brzmienie. Często słychać na nich szczegóły, które sprawiają, że odbiór muzyki jest jeszcze lepszy. Jednak jeśli płyta będzie choć minimalnie zabrudzona, możemy słyszeć trzeszczenie i zniekształcenia. Dlatego trzeba o nią dbać (tak samo jak o igłę gramofonu). 

Płyta CD również ma dobre brzmienie, choć nieco inne (no i sama oprawa słuchania jest zupełnie inna). Jest ono czyste, bez zniekształceń. Utwory na płytach CD nie są kompresowane tak, jak w streamingu, więc dźwięk jest praktycznie bezstratny. Chyba że zostały one nagrane zbyt głośno – wtedy możemy mieć do czynienia z gorszą jakością dźwięku.

Różnica w nośniku

Winyle są duże i zajmują sporo miejsca. W kawalerce, w której już i tak ledwo się mieścisz, będziesz miał problem z przechowywaniem pokaźniejszej kolekcji (kilka płyt będzie jeszcze w miarę łatwo przechować). Ale to, że są większe, stanowi większe pole do popisu dla grafików i projektantów okładek, którzy potrafią stworzyć dzieła sztuki. Niektóre z nich zasługują na oprawienie w ramkę i trzymanie na widoku, by można było je podziwiać bez przerwy. 

Płyty CD są mniejsze, a więc wygodniejsze w przechowywaniu. Okładki także bywają dziełami sztuki, ale zdecydowanie mniejszymi i powieszenie ich jako obrazów nie jest raczej dobrym pomysłem. Niektóre – te w domie książeczek – można postawić na półce.

Pojemność nośnika CD i winyla

Płyty winylowe mieszczą ok. 45 minut muzyki, a płyty CD do 80 minut. Z tego powodu na płytach CD znajdziemy często dodatkowe utwory czy materiały, których nie ma nigdzie indziej (w streamingu – bo tam trafiają tylko główne utwory, na winylach – bo się nie mieszczą). 

Odtwarzanie

Słuchanie płyty winylowej to cały rytuał. Potrzebujemy gramofonu (i dbania o niego!), czasu i przestrzeni.

W przypadku płyt CD jest łatwiej – wystarczy czytnik płyt, który można znaleźć nawet w samochodach. Chociaż bez magnetofonu czy odtwarzacza CD coraz częściej sobie nie poradzimy, bo nowsze laptopy i komputery nie mają już wejść na płytę. 

Także w tym przypadku – jeśli chodzi o dostępność – wygrywa jednak streaming, z którego możemy korzystać zawsze i wszędzie (wystarczy jakiekolwiek urządzenie z dostępem do internetu). 

Odporność na uszkodzenia

O płyty winylowe trzeba dbać niemal jak o własne dzieci. Trzeba je czyścić, delikatnie z nimi postępować, nie dotykać brudnymi rękoma, przechowywać w specjalnych kieszonkach, by się nie porysowały i nie zakurzyły. 

Płyty CD są łatwiejsze w obejściu. Wkładamy je do pudełka i gotowe. Czasem można je przetrzeć, ale ślady palców niczego złego nie zrobią. 

Oba rodzaje płyt są jednak podatne na uszkodzenia mechaniczne. Łatwo je złamać, zarysować, podrapać. Trzeba o tym pamiętać. 

Dostępność płyt winylowych i CD

Płyty winylowe nie zawsze są dostępne. Często jest tak, że artyści wydają nowe albumy tylko na nośniku CD. A jeśli już pojawia się czarny krążek, to w zdecydowanie mniejszym nakładzie i wyższej cenie. Przez to jednak stanowi większą wartość kolekcjonerską niż płyty CD przeznaczone do szerokiej dystrybucji. 

Płyta winylowa czy CD – co lepsze?

Jeśli nadal się zastanawiasz, jakie są różnice między tymi nośnikami, zebraliśmy wszystko w prostej tabeli, w której będzie ci znacznie łatwiej porównać poszczególne cechy:

Która płyta jest lepsza – winylowa czy CD? 

Na to pytanie nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Dla jednych płyta winylowa to rytuał i ciepłe brzmienie, którego nie chcą zamienić na nic innego. Dla innych CD to czystość dźwięku i wygoda odtwarzania np. w samochodzie. 

Każdy format ma swoje miejsce i fanów – kluczem jest to, co konkretnie dla ciebie jest ważniejsze: fizyczny kontakt z muzyką, klimat analogowych odsłuchów czy może kompaktowość płyt CD i możliwość odtwarzania ich bez gramofonu? A może mimo wszystko znaczenie ma cena? 

Co ostatecznie wybierzesz, zależy tylko i wyłącznie od ciebie. Jeśli masz okazję posłuchać płyty winylowej u kogoś – zrób to i sprawdź, jak odbierzesz takie doświadczenie i czy chcesz sam zainwestować w taki sprzęt. Bo wiesz, sama płyta to nie wszystko. Bez gramofonu nawet najlepszy winyl będzie praktycznie bezużyteczny (chyba, że ma służyć jedynie za dekorację).