Mistrzowie filmowego dźwięku na scenie: Kim są najważniejsi kompozytorzy, których utwory można usłyszeć na koncertach muzyki filmowej?

Ennio Morricone

Ennio Morricone był włoskim kompozytorem i dyrygentem. Stworzył muzykę do ponad 500 filmów, a przeszło 40 z nich zdobyło najważniejsze nagrody związane z muzyką filmową. Doszło nawet do tego, że w 2007 roku został nagrodzony przez Amerykańską Akademię Filmową honorowym Oscarem za całokształt twórczości. Otrzymał także m.in.:

• Oscara w kategorii ‘Najlepsza muzyka’ za ‘Nienawistną ósemkę’ (2016 rok),
• Złoty Glob w kategorii ‘Najlepsza muzyka’ za ‘Misję’ (1987 rok) oraz za ‘1900: Człowiek legenda’ (2000 rok),
• Nagrody BAFTA w kategorii ‘Najlepsza muzyka’ za ‘Dawno temu w Ameryce’ (1985 rok), ‘Misję’ (1987 rok), ‘Nietykalnych’ (1988 rok), ‘Cinema Paradiso’ oraz w kategorii ‘Anthony Asquith Award’ za ‘Niebiańskie dni’ (1980 rok).

Podczas komponowania współpracował z wieloma artystami, w tym m.in. z Andreą Bocellim, Gorillaz, Jay’em-Z, Metallicą, Michaelem Jacksonem czy Hansem Zimmerem. 

John Williams

John Williams jest amerykańskim kompozytorem muzyki filmowej, który odpowiada za stworzenie ponad 100 ścieżek dźwiękowych. Początkowo tworzył do filmów telewizyjnych, ale w końcu przyszła pora na hity kinowe, takie jak ‘Szczęki’, ‘Gwiezdne wojny’, ‘Jurrasic Park’ oraz ‘Harry Potter’. 

Jest uważany za najczęściej nominowanego do Oscara kompozytora muzyki filmowej. Otrzymał aż 53 nominacje, a laureatem został jedynie 5 razy za muzykę do filmów:

• ‘Lista Schindlera’,
• ‘E.T.’,
• ‘Szczęki’,
• ‘Gwiezdne wojny, część IV: Nowa nadzieja’,
• adaptację musicalu ‘Skrzypek na dachu’. 

Oscary to jednak nie wszystko. Na swoim koncie ma wiele innych nagród, m.in. Saturn, Grammy, Złoty Glob czy BAFTA. W 2009 roku został odznaczony przez Baracka Obamę Narodowym Medalem Sztuki. Wielokrotnie współpracował z Londyńską Orkiestrą Symfoniczną. 

Pierwszą ścieżkę dźwiękową skomponował w latach 1953-1962 do ‘General Electric Theater’. Na koncie ma takie soundtracki, jak m.in.:

• ‘Zabójcy’ (1964 rok),
• ‘Płonący wieżowiec’ (1974 rok),
• ‘Bliskie spotkania trzeciego stopnia’ (1977 rok),
• ‘Superman’ (1978 rok),
• ‘Dracula’ (1979 rok), 
• ‘Kevin sam w domu’ (1990 rok),
• ‘Szeregowiec Ryan’ (1998 rok),
• ‘Złodziejka książek’ (2013 rok). 

Nagrody otrzymał także za m.in. ‘Wyznania gejszy’, ‘Imperium słońca’ oraz ‘Poszukiwaczy zaginionej Arki’. 

Danny Elfman

Daniel Robert Elfman jest amerykańskim muzykiem żydowskiego pochodzenia. To właśnie on jest odpowiedzialny za skomponowanie muzyki do większości filmów Tima Burtona (jedynie za ‘Ed Wood’ odpowiada Howard Shore). W latach 1979-1995 należał do zespołu Mystic Knights of the Oingo Boingo, dzięki czemu jest współtwórcą muzyki do filmu ‘Forbidden Zone’ z 1983 roku. Inna ich piosenka została wykorzystana w ‘Gliniarzu z Beverly Hills’. 

Jego muzyka ma dwa charakterystyczne elementy:

• mroczny klimat,
• żywiołowe utwory. 

W 1989 roku stworzył muzykę do filmu ‘Batman’, a rok później do ‘Edwarda Nożycorękiego’. Na swoim koncie ma także ścieżki dźwiękowe do takich produkcji jak chociażby:

• ‘Simpsonowie’ (motyw przewodni),
• ‘Buffy postrach wampirów’ (1992 rok),
• ‘Mission: Impossible’ (1996 rok),
• ‘Faceci w czerni’ (1997 rok), 
• ‘Wielki podryw’ (2001 rok),
• ‘Planeta Małp’ (2001 rok), 
• ‘Spider-Man’ (2002 rok),
• ‘Gotowe na wszystko’ (2004 rok), 
• ‘Charlie i fabryka czekolady’ (2005 rok),
• ‘Alicja w Krainie Czarów’ (2010 rok),
• ‘Pięćdziesiąt twarzy Greya’ (2015 rok),
• ‘Doktor Strange w multiwersum obłędu’ (2022 rok).

Otrzymał wiele nagród, w tym m.in.:

• Saturn w kategorii ‘Najlepsza muzyka’ za ‘Miasteczko Halloween’ (1994 rok), ‘Marsjanie atakują!’ (1997 rok), ‘Facetów w czerni’ (1998 rok),
• Satelita w kategorii ‘Najlepsza muzyka’ za ‘Jeźdźca bez głowy’ (2000 rok),
• Emmy w kategorii ‘Najlepszy muzyczny motyw przewodni’ za ‘Gotowe na wszystko’ (2005 rok).

Hans Zimmer

Hans Zimmer to niemiecki kompozytor muzyki filmowej. Stworzył ścieżki dźwiękowe do dziesiątek filmów. Pierwszą napisał do filmu ‘Fucha’ Jerzego Skolimowskiego w 1982 roku. Łączył w niej orkiestrę symfoniczną z muzyką generowaną komputerowo oraz za pomocą elektronicznych syntezatorów. Robi tak do dziś. W 1988 roku otrzymał pierwszą nominację do Oscara za ‘Rain Man’. Gdy w latach 90. został nagrodzony Oscarem za muzykę do ‘Króla Lwa’, otworzyła się przed nim kariera. Na swoim koncie ma ścieżki dźwiękowe do takich produkcji jak chociażby:

• ‘Karmazynowy przypływ’ (1995 rok),
• ‘Cienka czerwona linia’ (1998 rok),
• ‘Gladiator’ (2000 rok),
• ‘Ostatni samuraj’ (2003 rok),
• ‘Rybki z ferajny’ (2004 rok),
• ‘Madagaskar’ (2005 rok),
• ‘Kod Da Vinci’ (2006 rok), 
• ‘Piraci z Karaibów: Skrzynia Umarlaka (2006 rok), 
• ‘Sherlock Holmes’ (2009 rok),
• ‘Incepcja’ (2010 rok),
• ‘Interstellar’ (2014 rok),
• ‘Dunkierka’ (2017 rok),
• ‘X-Men: Mroczna Phoenix’ (2019 rok), 
• ‘SpongeBob Film: Na Ratunek’ (2020 rok),
• ‘Diuna’ (2021 rok).

Otrzymał wiele nagród, w tym takie jak:

• Oscara za ‘Króla Lwa’ oraz ‘Diunę’,
• Grammy za ‘Karmazynowy przypływ’ oraz ‘Mrocznego Rycerza’ (wspólnie z Jamesem Howardem),
• Złoty Glob za ‘Króla Lwa’ oraz ‘Gladiatora’.

Jan A.P. Kaczmarek

Jan Kaczmarek to polski kompozytor, który ma na swoim koncie przeszło 70 ścieżek dźwiękowych do filmów dokumentalnych oraz długometrażowych. Jest twórcą i dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Filmu i Muzyki Transatlantyk. Oprócz Oscarów, nagród BAFTA i innych związanych z muzyką filmową otrzymał także m.in.:

• Złoty Medal ‘Zasłużony Kulturze Gloria Artis’ (2006 rok),
• Nagrodę Giganta 2011 od Gazety Wyborczej (2012 rok), 
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności artystycznej (2015 rok), 
• Honorowe Członkostwo ZAiKS (2018 rok),
• gwiazdę w Alei Gwiazd w Łodzi i Krakowie (2023 rok),
• własną wystawę w Galerii Narodowego Centrum Kultury – ‘Jan A.P. Kaczmarek – Marzyciel’. 

Skomponował ścieżki dźwiękowe do takich filmów jak chociażby:

• ‘1944’ (1984 rok), 
• ‘Całkowite zaćmienie’ (1995 rok), 
• ‘Plac Waszyngtona’ (1997 rok), 
• ‘Quo vadis’ (2001 rok), 
• ‘Marzyciel’ (2004 rok),
• ‘Kto nigdy nie żył…’ (2006 rok),
• ‘Wojna i pokój’ (2007 rok),
• ‘Mój przyjaciel Hachiko’ (2009 rok),
• ‘Tajemnica Westerplatte’ (2013 rok).

Krzysztof Komeda

Polski kompozytor, który jest jednocześnie pionierem jazzu nowoczesnego w Polsce. Jego pierwszą ścieżką dźwiękową była ta do filmu ‘Dwaj ludzie z szafą’ Romana Polańskiego z 1958 roku. Za to ostatni – ‘Dziecko Rosemary’ z 1968 roku wraz ze słynną ‘Kołysanką’. 

Na swoim koncie ma także takie dzieła jak m.in.:

• ‘Gdy spadają anioły’ (1959 rok),
• ‘Niewinni czarodzieje’ (1960 rok), 
• ‘Nóż w wodzie’ (1962 rok),
• ‘Mam tu swój dom’ (1963 rok), 
• ‘Przerwany lot’ (1964 rok), 
• ‘Bariera’ (1966 rok), 
• ‘Ręce do góry’ (1967 rok).

Howard Shore

Howard Shore jest kanadyjskim kompozytorem muzyki filmowej. Stworzył przeszło 50 ścieżek dźwiękowych do takich produkcji jak m.in.:

• ‘Wściekłość’ (1977 rok),
• ‘Po godzinach’ (1985 rok),
• ‘Nadine’ (1987 rok), 
• ‘Milczenie owiec’ (1991 rok),
• ‘Adwokat diabła’ (1993 rok),
• ‘Brzemię białego człowieka’ (1995 rok), 
• ‘Jak pies z kotem’ (1996 rok),
• ‘Azyl’ (2002 rok), 
• ‘Infiltracja’ (2006 rok),
• ‘Zmierzch: Zaćmienie’ (2010 rok),
• ‘Hobbit: Niezwykła podróż’ (2012 rok; także pozostałe filmy z serii). 

Swojego pierwszego Oscara zdobył w 2002 roku za soundtrack do ‘Władcy Pierścieni – Drużyny Pierścienia’, a dwa kolejne w 2004 roku za muzykę i piosenkę do trzeciej części trylogii. Oprócz tego jest laureatem:

• Złotych Globów w kategoriach: ‘Najlepsza piosenka’ za ‘Władcę Pierścieni: Powrót króla’ (2004 rok) oraz ‘Najlepsza muzyka’ za ‘Władcę Pierścieni: Powrót króla’ (2004 rok) i ‘Aviatora’ (2005 rok), 
• Grammy w kategorii ‘Najlepsza muzyka’ za ‘Władcę Pierścieni: Drużynę Pierścienia’ (2003 rok) oraz ‘Władcę Pierścieni: Dwie wieże’ (2004 rok).

Wojciech Kilar

Wojciech Kilar pochodził z Lwowa, ale był polskim kompozytorem muzyki filmowej. W latach 70. skomponował czołówkę do programu ‘Dziennik Telewizyjny’, a później zajął się także muzyką filmową. Stworzył przeszło 130 ścieżek dźwiękowych, m.in.:

• ‘Lunatycy’ (1959 rok),
• ‘Milczenie’ (1963 rok),
• ‘Daleka jest droga’ (1964 rok),
• ‘Sami swoi’ (1967 rok),
• ‘Lalka’ (1968 rok), 
• ‘Ziemia obiecana’ (1974 rok),
• ‘Napoleon’ (1990 rok),
• ‘Dracula’ (1992 rok), 
• ‘Pan Tadeusz’ (1999 rok),
• ‘Pianista’ (2002 rok).

Oprócz nagród filmowych otrzymał też Order Odrodzenia Polski, Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Złoty Medal ‘Zasłużony Kulturze Gloria Artis’ oraz Order Orła Białego. 

James Horner

James Horner to amerykański kompozytor muzyki filmowej, który jest odpowiedzialny za stworzenie ponad 110 ścieżek dźwiękowych. Co ciekawe, jego ojcem był Harry Horner, scenograf i reżyser, a do tego laureat dwóch Oscarów. 

Kompozytor zaczął od tworzenia muzyki do filmów studenckich, ale w 1979 roku stworzył pierwszą ścieżkę dźwiękową do niskobudżetowego filmu pełnometrażowego. Największy rozgłos przyniosły mu za to ‘Ręka’ Olivera Stone’a oraz ‘Star Trek II: Gniew Khana’. Dzięki nim Horner zaczął otrzymywać coraz więcej propozycji, ale nadal otrzymanych w klimacie sci-fi i fantasy.
Swoją pierwszą nominację do Oscara otrzymał w 1990 roku za ‘Pole marzeń’. W 1997 roku napisał za to muzykę, z której jest najbardziej znany, czyli do filmu ‘Titanic’. 

Na swoim koncie ma także takie produkcje jak m.in.:

• ‘Śmiertelne błogosławieństwo’ (1981 rok),
• ’48 godzin’ (1982 rok),
• ‘Krull’ (1983 rok), 
• ‘Burza mózgów’ (1983 rok), 
• ‘Komando’ (1985 rok),
• ‘Dom z kart’ (1992 rok),
• ‘Człowiek bez twarzy’ (1993 rok),
• ‘Jumanji’ (1995 rok),
• ‘Apollo’ (1995 rok),
• ‘Grinch: świąt nie będzie’ (2000 rok),
• ‘Chłopiec w pasiastej piżamie’ (2008 rok),
• ‘Avatar’ (2009 rok).

W swoim życiu otrzymał liczne nagrody, m.in.:

• Oscara w kategoriach: ‘Najlepsza muzyka’ oraz ‘Najlepsza oryginalna piosenka filmowa’ za ‘Titanica’,
• Złoty Glob w kategoriach: ‘Najlepsza muzyka’ i ‘Najlepsza piosenka’ za ‘Titanica’,
• Grammy w kategoriach: ‘Najlepsza piosenka napisana specjalnie dla filmu kinowego lub na potrzeby telewizji’ (za ‘Chwałę’ i ‘Titanica’) oraz ‘Piosenka roku’ za ‘Amerykańską opowieść’.

Ludovico Einaudi

Ludovico Einaudi to włoski kompozytor muzyki filmowej, który został odznaczony Orderem Zasług Republiki Włoskiej oraz francuskim Orderem Sztuki i Literatury. Komponuje zarówno własne utwory, jak i te na potrzeby filmów. Na swoim koncie ma dziesiątki ścieżek dźwiękowych, w tym m.in.:

• ‘Nie z tego świata’ (1999 rok),
• ‘Doktor Żywago’ (2002 rok),
• ‘Cena pożądania’ (2004 rok),
• ‘Gwiezdne Wrota: Patogen’ (2010 rok), 
• ‘Naznaczony’ (2010 rok),
• ‘Czarny łabędź’ (2010 rok),
• ‘Nietykalni’ (2011 rok),
• ‘Źródło nadziei’ (2014 rok),
• ‘Nomadland’ (2020 rok). 

Yann Tiersen

Yann Tiersen to francuski kompozytor znany ze ścieżek dźwiękowych do takich filmów jak ‘Amelia’ (2001 rok), czy ‘Good bye, Lenin!’ (2003 rok). Jego muzyka jest rozpoznawalna przez to, że stosuje on prostą linię melodyczną i minimalistyczną liczbę instrumentów. Za swoje dzieła otrzymał takie nagrody jak:

• Cezar w kategorii ‘Najlepsza muzyka filmowa’ za ‘Amelię’,
• Nagrodę Światowej Akademii Muzyki Filmowej WSA w kategorii ‘Najlepsza oryginalna muzyka’ za ‘Amelię’.

Znanych i cenionych kompozytorów jest oczywiście znacznie więcej, ale Ci z pewnością wiodą prym.