Zwiedzanie Ełku – co warto zobaczyć?

Zbliżamy się do Ełku – Zjawiskoland

Troszkę przewrotnie zwiedzanie zaczniemy jeszcze przed Ełkiem, bo 7 km od niego znajduje się Zjawiskoland. Nazwa przyciąga, ale… co tam znajdziesz? 

• oazę spokoju pełną zieleni i lasów,
• przyjazne zwierzęta, które pokochasz od pierwszego “głasknięcia” (alpaki, koniki falabella, króliki, owiecz croissant, black nose i bergschaf, miniaturowe kozy),
• największy dom do góry nogami połączony z interaktywnymi doświadczeniami,
• Tunel Grawitacyjny (przekonasz się, jakby wyglądało życie bez grawitacji),
• gry plenerowe (edukacyjne, zręcznościowe i koedukacyjne),
• kawiarnię (gofry, zapiekanki, lody, kawa i nie tylko),
• miejsce na ognisko lub grilla,
• plac zabaw z trampoliną,
• strzelnicę, bule, bilard i nie tylko,
• pamiątki.

Parking jest darmowy, więc nie musisz się śpieszyć. Zabierz ze sobą całą rodzinę i razem nacieszcie się czasem na świeżym powietrzu w spokojnym otoczeniu. Gwarantujemy, że naładujecie tam baterie i wyruszycie w dalszą podróż z nową energią i pozytywnym nastawieniem.[1]

Witamy w Ełku!

Dzień dobry, dzień dobry. Miło, że odwiedzasz Ełk. Ale czy wiesz, że kiedyś to miasto nazywało się inaczej? W języku Jaćwingów (żyli między Prusami a Litwinami) nazywano go “Lek”, czyli w dosłownym tłumaczeniu “biała lilia wodna”. W pruskim “Luk”, który miał podobne znaczenie. Za to “Elk” oznaczał łososia. Byli też tacy, którzy uważali, że nazwa miasta pochodzi od “Łęg”, co w staropolskim oznaczało nadbrzeżną łąkę. Skomplikowane, prawda? Najprawdopodobniej jednak nazwa wzięła się od rzeki Łyk, która pojawiła się w kronice halicko-wołyńskiej już w 1247 roku. 

Musimy wyjaśnić sobie coś jeszcze: “zwiedzanie Ełku” jest poprawne, ponieważ niegdyś mówiono “we Łku”, a później zmieniono to na “w Ełku”. Warto zapamiętać ten wyjątek. 

Zamek Krzyżacki w Ełku

Skoro wspomnieliśmy o Prusach, to nie możemy nie wspomnieć o Krzyżakach, którzy właśnie w tym mieście postawili jeden ze swoich zamków. Budowę w latach 1398-1406 nadzorował sam Ulrich von Jungingen (możesz go kojarzyć z lekcji polskiego). Kilka lat przed bitwą pod Grunwaldem drewniany zamek zniszczono. Odbudowano go, ale – musimy przyznać Krzyżakom, że uczyli się na swoich błędach – w wersji murowanej. To tam przebywali zakonnicy, którzy chcieli wyruszyć z misją na Litwę. 

A dziś? Idąc do zamku, możesz podziwiać wspaniały krajobraz. Otoczona budowla co prawda niszczeje, ale nadal wygląda zjawiskowo, szczególnie że prowadzi do niej zabytkowy most oświetlony starymi latarniami. Według legendy można się do niego dostać także tunelem biegnącym po dnie jeziora, ale tego nie sprawdzaliśmy na własnej skórze.

Promenada nad Jeziorem Ełckim

Zamek Krzyżacki otacza Jezioro Ełckie, przez które nieopodal możesz przejść promenadą. Są tam restauracje, puby i kawiarnie, gdzie możesz przystanąć na krótką przerwę i odzyskać siły do dalszego zwiedzania. 

Samo jezioro też jest ważnym elementem miasta. Można uprawiać tam sporty wodne, a także odpocząć na Nowej Plaży Miejskiej (ale musisz liczyć się z tym, że jest ona dość daleko od centrum. Do przejścia będziesz miał około 4 km, ale warto to zrobić, a po drodze zwiedzić też inne miejsca).

Muzeum Kropli Wody

To jeden z najwyższych budynków w mieście, więc raczej go nie przegapisz. Dawniej była to wieża ciśnień, wybudowana w 1895 roku. Zaopatrywała ona mieszkańców w wodę. Później wieża “poszła na emeryturę” i teraz pełni funkcję estetyczną i edukacyjną. Możesz w niej zobaczyć stare maszyny (m.in. pompy strażackie), które wykorzystywano oraz galerię zdjęć z XX wieku.[2]

Bolą nogi? Pora na kolej wąskotorową i Muzeum Historyczne w Ełku

Dzieci ją pokochają, a dorośli przez chwilę odetchną. Kolej wąskotorowa została wybudowana w latach 1910-1917 i przecina miasto, dojeżdżając aż do pobliskiej miejscowości Sypitki. Możesz przejechać niemal 40-kilometrową trasą i zobaczyć przepiękne widoki. 

Stacja kolei wąskotorowej znajduje się przy ul. Wąski Tor 1 (cóż za zbieg okoliczności!). Leży ona blisko głównej stacji kolejowej, w której mieści się Muzeum Historyczne w Ełku. Zobaczysz w historyczny tabor kolejowy w składzie:

• Parowóz Px48-1752 (czynny),
• 2 parowozy Las 600 mm,
• 2 parowozy normalnotorowe Ty2-1285 oraz Ol49-11,
• 5 wagonów osobowych wąskotorowych typu 1Aw,
• wagon motorowe MBxd1-133,MBxd2,
• wagon brankard, 
• wagony transporterowe, 
• pruski wagon pocztowy z XIX wieku,
• wagon kolejowej straży pożarnej, 
• wagon węglarka,
• żuraw do nawęglania parowozów,
• ręczne drezyny,
• pług odśnieżny, 
• lokomotywy spalinowe Lxd2, Lyd1 (aż 5 sztuk!). 

Oprócz tego znajdziesz tam zbiory archeologiczne, historyczne, etnograficzne, numizmatyczne oraz wystawy czasowe (do tej pory odbyły się m.in. “1957. Ełk w obiektywie Giseli i Klausa Skibowskich” oraz “Sport w powojennym Ełku 1945–1956”.

Plac Jana Pawła II 

Jeśli szukasz urokliwego, ale nieco mniej tłocznego niż promenada miejsca, koniecznie wybierz się na Plac Jana Pawła II. Jest tam nie tylko pomnik papieża, ale także fontanna i amfiteatr. Odbywają się w nim liczne imprezy plenerowe. 

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz Katedra Świętego Wojciecha

Na chwilę pozostańmy w tematyce religijnej. Jeśli lubisz zwiedzać kościoły, wybierz się koniecznie do dwóch:

• Kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa (to najstarszy kościół w Ełku, wybudowany w latach 1847-1850. Codziennie odgrywany jest w nim hymn miasta),
• Katedry Świętego Wojciecha (wybudowany nieco później niż jego poprzednik, bo w 1893 roku. Przetrwał dwie wojny w nienaruszonym stanie, a we wnętrzu znajdziesz m.in. gotyckie przedmioty sakralne). 

Co jeszcze warto zobaczyć w Ełku?

To jeszcze nie koniec! Ełk ma do zaoferowania o wiele, wiele więcej. Ale zróbmy chwilkę przerwy od zwiedzania i poznajmy jedną z legend związaną z tym miastem. Kojarzysz Jęczącą Martę z “Harrego Pottera”? No to wyobraź sobie, że Ełk ma własną!

Mieszkał w Ełku pewien krawiec, który zmarł zdecydowanie zbyt wcześnie, pozostawiając żonę i córkę Martę na pastwę losu. Kobiety uciekły na wieś, bo życie tam było znacznie tańsze. Marta wyuczyła się na krawcową, była miła i lubiana. Pewnego dnia córka postanowiła pomóc matce przy wydobywaniu torfu na opał. Chciała pokazać matce wyjątkowe znalezisko – suchszy od własnego torf, ale zapomniała go odnieść. Ukarano ją za kradzież więzieniem. Dziewczyna z rozpaczy pobiegła nad rzekę i rzuciła się w wodę. Zginęła na miejscu. 

Niedługo później wybudowano w okolicy koszary wojskowe, obok których powstał drewniany mostek dla pieszych. W czasie wietrznej pogody przechadzający się mieszkańcy mogli słyszeć przeraźliwe jęki i westchnienia. Tak cierpiała według nich dusza Marty, a w tradycji ludowej most znany był jako Most Westchnień. Sam most istniał naprawdę, czego dowodem były jego szczątki widziane do lat 60.

Park Wodny w Ełku

Jest jednak woda mniej przerażająca i znajduje się ona w ełckim Parku Wodnym. Jest to niewielki, ale warty uwagi obiekt. Możesz tam odpocząć z całą rodziną, podryfować na wodzie, popływać lub oddać się przyjemnym wodnym masażom. Znajdziesz tam mnóstwo atrakcji dla maluchów (brodziki) i nie tylko (zjeżdżalnie, sauny, jacuzzi, baseny rekreacyjne i sportowe).

Skansen Pszczelarski w Ełku

Stare ule, narzędzia pracy bartnika i pszczelarza, kuszki i nie tylko czekają na ciebie i twoje pociechy niedaleko zabytkowej kolei wąskotorowej w Ełku. Możesz tam przekonać się na własne oczy, jak bardzo ewoluowała praca w tym zawodzie, ale nie zobaczysz tam pszczół (dla bezpieczeństwa twojego oraz owadów). Skansen należy do znanego ełckiego kolejarza – Lucjana Różyckiego. Każdy jego ul jest wydrążony z pnia drzewa, wyrzeźbiony i wyjątkowo przyozdobiony.

Jest tam także ptasie zoo (różne odmiany gołębi, kogutów i nie tylko). Możesz pokazać dzieciom, jak barwne potrafią być te “domowe” ptaki.[3]

Muzeum Mleka w Ełku

W pobliskim Grajewie, leżącym nieopodal Biebrzańskiego Parku Narodowego, możesz zwiedzić muzeum mleka. Możesz sobie pomyśleć: Tego jeszcze nie było! I to prawda! To pierwszy taki obiekt w Polsce, który otwarto w 2016 roku. Co tam zobaczysz? Odpowiedzi na takie pytania jak chociażby:

• jak powstaje mleko?
• skąd biorą się dziury w serze?

Zwiedzanie odbywa się strefami:

• Łąka (znajdziesz tam kolorowe “zwierzęta”, które dają mleko, a przy okazji poznasz ciekawą historię na temat picia tego napoju),
• Historia i kultura (mleko przeszło rewolucję, po której stało się pożądanym towarem. Oprócz tego zobaczysz mleko w sztuce z różnych wieków. Są tam gry multimedialne i zręcznościowe),
• Powrót do przeszłości (imitacja obory, w której znajdują się eksponaty związane z produkcją wyrobów mlecznych. Możesz spróbować swoich sił w ręcznym dojeniu krowy), 
• Droga mleka (od pasącej się krowy do twoich ust. Czekają tam interaktywne zabawy),
• Bar mleczny (rodem z PRL-u. Podczas zwiedzania zobaczysz urywki polskich komedii tamtych lat),
• Laboratorium (to tu poznasz odpowiedzi na nurtujące pytania i poczujesz się jak naukowiec),
• Mleko na co dzień (nie tylko do jedzenia, ale też w medycynie, kosmetykach i… sprawdź gdzie jeszcze).[4]

Mazurskie Zawody Balonowe w Ełku

Przez kilka letnich dni odbywają się w Ełku Mazurskie Zawody Balonowe. Loty odbywają się przez cały dzień i wygląda to niczym w Kapadocji w Turcji, gdzie takie zjawisko jest codziennością. Odbywają się tam wtedy także konkursy, pokazy i parady baloniarzy ulicami miasta. To wydarzenie robi efekt “wow” nie tylko na dzieciach, ale także nawet na najbardziej zgorzkniałych dorosłych. 

Inne atrakcje w Ełku

Nadal ci mało? W takim razie możesz zobaczyć/odwiedzić jeszcze:

• Papugarnię z najpiękniejszymi papugami świata,
• Park Mikołaja Kopernika nad rzeką Ełk (możesz usiąść na ławce obok prawdziwego, acz wyrzeźbionego astronoma oraz zobaczyć konstrukcje nawiązujące do gwiazdozbiorów Małej i Wielkiej Niedźwiedzicy oraz Układu Słonecznego),
• Ełckie Centrum Kultury (z kinem, koncertami, warsztatami artystycznymi, galeriami ŚLAD i HOLL, w których prezentowano m.in. dzieła malarskie i pastele, grafiki, kolekcje znaczków czy fotografie),
• alternatywny Teatr 30 min,
• Teatr Tańca (występują tam uczniowie szkół średnich, studenci i inni dorośli),
• Teatr im. Józefa Węgrzyna (dla dzieci i dla dorosłych).

To jak, kiedy wybierasz się do Ełku?

Przypisy:

[1] https://zjawiskoland.com/o-parku/ (dostęp z dnia 14.06.2024)

[2] https://muzeum.elk.pl/historia/wieza-cisnien/ (dostęp z dnia 14.06.2024)

[3] https://atrakcje.mazury.pl/skansen-pszczelarski-elk/ (dostęp z dnia 14.06.2024)

[4] http://www.muzeummleka.pl/pl/ (dostęp z dnia 14.06.2024)