Stand-up a satyra społeczna: Jak komicy komentują bieżące wydarzenia?

‘Newsy bez wirusa’ Karola Modzelewskiego

Karol Modzelewski komentuje bieżące wydarzenia na swoim kanale na YouTubie. Program ‘Newsy bez wirusa’ powstał na początku pandemii, kiedy to Karol (i pewnie nie tylko on) miał już dość tego, że media podejmują tylko jeden temat. Stworzył więc serię filmików, w którym zaczął komentować bieżące wydarzenia niezwiązane z koronawirusem. Jak sam opisał program: ‘Przegląd newsów, które nie mówią o tym, że wszyscy zginiemy’. 

Wszystko zaczęło się 4 kwietnia 2020 roku. Karol Modzelewski wrzucił wtedy pierwszy odcinek, czyli ‘Przegląd tygodnia’. Opisał go tak: ‘Chcesz wiedzieć, co wydarzyło się na świecie, ale nie chcesz już słuchać o wirusie? Zapraszam po dawkę informacji. Newsy są częścią programu ‘Stand-up online’. Choć program trwał tylko 3 minuty i 40 sekund, zdobył wielu fanów. Nic więc dziwnego, że Karol do dziś nagrywa kolejne odcinki.

Kolejne odcinki były już głównie tematyczne. Pojawiły się m.in.:

• ‘Pandy znowu się grzmocą!’,
• ‘Walka o staniki’,
• ‘Czapki dla kotów, Wiedźmin za free i inne’,
• ‘Jak ukraść bankomat koparką?’,
• ‘Najgłupsze badania naukowe’.

Z czasem Karol Modzelewski zaczął komentować także sytuację polityczną. Stąd odcinki typu:

• ‘Dokumenty wykradzione ze skrzynki ministra’,
• ‘Podwyżki dla posłów klepnięcie po cichu’,
• ‘Poznajcie odklejone posłanki’.

Odcinki komentują naprawdę bieżące wydarzenia, przez co ludzie o podobnych poglądach do Karola Modzelewskiego mogą się z nim utożsamiać i zaliczyć sporą dawkę śmiechu.

Satyra Krzysztofa Skiby

Krzysztof Skiba to muzyk i satyryk, który pisze także książki. Jedną z nich jest ‘Polska bez gaci’, czyli zbiór felietonów. Krzysztof jest człowiekiem, którego wkurza biurokracja. Nie rozumie, co ma na celu załatwianie miliona pieczątek, zezwoleń i decyzji. Opowiadał m.in. o tym, jak chciał zbudować 3-metrowy pomost koło swojego domku nad jeziorem. Przez ponad rok starał się o pozwolenie i jak sam mówił: ‘Dla urzędników te kilka desek, to było jakbym stawiał wielki most na Wiśle’. Później okazało się, że jako jedyny ma legalny pomost. Opowiadał więc o tak zwanym martwym prawie, do którego nikt się nie stosuje. Przykładem jest Ustawa o Radiofonii i Telewizji, do której nie stosuje się samo TVP. Władze łamią konstytucję, a obywatele mają wrażenie, że polityka działa przeciwko nim. 

Krzysztof Skiba podczas pandemii także zaczął nagrywać na YouTube. Na swój kanał wrzucał skecze i żarty, które komentowały bieżące wydarzenia podczas pandemii. Pokazywał Polskę w krzywym zwierciadle. 

Artysta uważa, że: ‘Satyra to płuca demokracji. Tylko w krajach totalitarnych satyra jest zakazana. Satyra potrafi być zabawna, ale może też być gorzka jak piołun, a nawet smutna. Satyra kpi z absurdów życia i analizuje rzeczywistość z perspektywy krytyki społecznej. Idealny przykład to twórczość Mikołaja Gogola i choćby jego słynna sztuka ‘Rewizor’, która do dziś bawi i śmieszy, ale też przeraża swym bezkompromisowym opisem zakłamania i korupcji. To sztuka uniwersalna. Bo to co dzieje się w małym, rosyjskim miasteczku na prowincji za czasów cara, pasuje do wielu dzisiejszych małych miasteczek np. w Polsce’.

Wynika z tego, że komicy i stand-uperzy komentują bieżące wydarzenia dlatego, że poprzez humor mogą to zrobić całkowicie autentycznie. Choć wiele osób śmieje się z żartów politycznych czy społecznych, czasem warto nad nimi przystanąć i zastanowić się czy aby na pewno to nie jest moment, w którym powinniśmy już płakać. 

A czym w ogóle jest satyra? To żarty, które są połączone z krytyką społeczną. Piętnuje ona naganne postawy, kpi ze świata polityki i bieżących wydarzeń. Warto pamiętać, że satyrycy mogą być komikami czy stand-uperami. 

Z jakich wydarzeń śmieją się Polacy?

Według stand-uperów, komików i satyryków, Polacy wbrew pozoru lubią się śmiać. Najczęściej bawią ich właśnie polityczne tematy (bo lepiej się śmiać, niż płakać), takie jak:

• zapaść służby zdrowia (kto nie śmiał się z żartów o poczekalni na SORze?),
• reformy szkolnictwa,
• związek polityki z religią,
• politycy,
• najnowsze ustawy itd.

Do tego dochodzą także tematy religijne czy społeczne. Jedną z sytuacji, które komentował Krzysztof Skiba był Biskup Edward Janiak. To poważny człowiek, który wręcz grzmiał z ambony, a potem trafił do szpitala z 3,5 promilami alkoholu we krwi, czym pobił rekord świata wśród biskupów. Życie pisze najzabawniejsze scenariusze.

Programy stand-upowe

To były dwa przykłady artystów, którzy komentują bieżące wydarzenia głównie w swoich programach na YouTubie. Ale są też tacy stand-uperzy, którzy tworzą całe programy nawiązujące do aktualnej sytuacji w kraju i jeżdżą z nimi po Polsce, występując w różnych klubach czy nawet teatrach. 

Jednym z takich komików jest Łukasz ‘Lotek’ Lodkowski, który w 2020 roku stworzył program ‘Cała prawda o NFZ’, a w 2023 roku – ‘Ostry dyżur’. To oczywiście tylko jeden przykład, ale takich stand-uperów jest znacznie więcej. Można powiedzieć, że jeśli tworzą oni swoje występy w oparciu o autentyczne wydarzenia, zawsze znajdzie się w nich element społeczny czy polityczny. W końcu nawet jeśli my się nią nie interesuje, ona interesuje się nami.

Obejrzenie programów stand-uperów może mieć zbawienny wpływ na naszą świadomość. W telewizji często widzimy tylko te negatywne wydarzenia, dlatego warto dać sobie chociaż chwilę śmiechu i spojrzenia na to wszystko, co nas otacza, z dystansem.