Fuga
Organizator: EUROSOFT Sp. z o.o.
O wydarzeniu
Zapraszamy na film Fuga do Kina Elektrownia w Radomiu. Fuga bilety do kina już w sprzedaży.
"Lampa" – głosi karteczka przyklejona do lampy. "Stół" – czytamy na karteczce przyklejonej do stołu. Kinga (Gabriela Muskała) wraca do rodziny po dwóch latach nieobecności, cierpiąc na tak zwaną fugę dysocjacyjną: kobieta nie pamięta, kim jest, nie rozpoznaje matki, męża ani syna, nie jest pewna, co robiła przez ostatnie miesiące. Owa karteczkowa tautologia to zalecona przez lekarza proteza dla jej uszkodzonej pamięci. Podpisywanie przedmiotów ma wyeliminować ambiwalencję w bezpośrednim otoczeniu chorej, przywrócić desygnaty znakom – w nadziei, że bezpieczna semantycznie przestrzeń pomoże uruchomić proces przypominania. Synek Kingi, Daniel, znajduje tu jednak doskonały pretekst do zabawy, do popuszczenia wodzy wyobraźni: a co gdyby pozamieniać karteczki miejscami? Czy jeśli stół nazwiemy lampą, to będzie wciąż stołem czy może już lampą? Czy jeśli Kinga wróci do domu, nie pamiętając nawet, że tak ma na imię i przedstawiając się jako Alicja, to jest wciąż Kingą czy może już Alicją? O tym jest to film.
Kto spodziewał się, że Agnieszka Smoczyńska pójdzie za ciosem "Córek dancingu" i zaproponuje kolejny seans kinowego "nocnego szaleństwa", ten może się srogo "Fugą" zdziwić. Zamiast feerii barw jest przyblakła, monochromatyczna paleta, zamiast muzycznej imprezy – cicha psychodrama, zamiast ekstrawagancji i ekstrawersji – introspekcja. To film spokojniejszy, dojrzalszy, precyzyjniejszy; zarazem bardziej czuły i bardziej okrutny. Pod pewnymi względami bliżej tu do "Arii Divy" niż do "Córek…". W krótkim metrażu Smoczyńskiej z 2007 roku Gabriela Muskała wcieliła się w postać pozornie szczęśliwej kobiety duszącej się w klatce małżeństwa oraz macierzyństwa i nieśmiało poszukującej odpoczynku od społecznej roli, jaka przypadła jej w udziale. W granej również przez Muskałę Kindze/Alicji z "Fugi" można dostrzec wersję tamtej kobiety. Taką, która poszła o krok dalej i spróbowała uciec ("fuga" to po łacinie "ucieczka") przed sobą samą.
Smoczyńska i Muskała kruszą fundamenty społecznego ładu, pokazując, że happy end nie następuje momentalnie, gdy tożsamość zaginionej zostaje zidentyfikowana. Bohaterka wraca na łono rodziny – i następuje zgrzyt. Nie ma spodziewanych łez i uścisków, czułego spotkania po latach: w miejsce "Kingi", przykładnej żony, matki i córki, pojawia się "Alicja": wulgarna, antypatyczna, niedotykalska nieznajoma. Radość bliskich na swój widok odbiera ona niczym atak, oni z kolei w jej rezerwie widzą potwarz, obelgę. "Jak to możliwe, że pamiętasz, gdzie znajdują się korki, ale do matki zwracasz się proszę pani?", wypomina Kindze mąż (Łukasz Simlat). "Fuga" śledzi z uwagą, gdzie przebiegają linie władzy i przynależności; pokazuje, jak przyklejamy sobie kolejne karteczki definiujące, kim jesteśmy, czyją własnością jesteśmy, co nam wolno, a czego nie.
Smoczyńska piętnuje tu bezwzględność społecznego ciążenia ku status quo, wkłada kij w szprychy społecznej (narodowej) świętości, jaką jest rodzina. Od odnalezionej żony oczekuje się przecież, że wróci w podskokach do męża i roztoczy ponownie opiekę nad synem, kropka. Musi przy tym zdjąć bluzę z kapturem, getry w panterkę i poszarpaną kurtkę, bo matce przystoi sukienka, sweterek i nienachalny makijaż. "Fuga" to opowieść o tym, że jesteśmy naszymi rolami społecznymi; że przynajmniej niektóre z tych ról chcą pozostać niezbywalne, dożywotnie. I że jest w tym fakcie nie tylko rodzaj przymusu, ale też… poczucie bezpieczeństwa. Reżyserka niuansuje dalej: okazuje się, że amnezja może mieć też skutki pozytywne, jest sposobem na magiczne "zaczęcie od nowa", na wybaczenie sobie i bliskim. W wypalonym małżeństwie może posłużyć nawet za afrodyzjak. To jednak wciąż miecz obosieczny. Smoczyńska zadaje niepokojące pytanie: kto – albo co – zostanie po odrzuceniu owej społecznej maski? I jeśli bez niej jesteśmy wolni, to czemu wizja podobnej wolności budzi taki strach?
"Fuga" stawia widza w interesującej perspektywie: widz wie (a raczej nie wie) tyle samo co bohaterka. Tożsamość Kingi konstruujemy więc razem z nią, na bieżąco. Film otwiera długie ujęcie, w którym kamera podąża za kulejącą Kingą, wychodzącą z ciemnego tunelu: czarny ekran powoli się rozjaśnia, zaczynamy rozróżniać kształty, ale nawet kiedy obraz wreszcie staje się czytelny, nie przychodzi ukojenie. Smoczyńska raz za razem opisuje przestrzeń w kadrze za pośrednictwem ruchu kamery albo dyskretnej transfokacji, jakby naśladując proces odkrywania świata, skupionego przyglądania się, przypominania. Świetnie wykorzystano tu lokacje: plenery Dolnego Śląska mają w sobie rodzaj ekranowego nieopatrzenia, tajemnicy, ale i bezpiecznej anonimowości. Choć reżyserka identyfikuje miejsce akcji jako "gdzieś pod Wrocławiem", to i tak wydarzenia wydają się toczyć się w jakimś "nigdzie". Dom, w którym Kinga mieszka z mężem i synem, wysyła z kolei sygnał: przejrzystość, przezroczystość. Duże okna, tafle szkła, wrażenie bycia na widoku są jednak złudzeniem – tajemnice wciąż pozostają tajemnicami.
Przestrzenne metafory z "Fugi" nabierają dodatkowej mocy, gdy okazuje się, że Kinga w poprzednim życiu była nauczycielką geografii. Smoczyńska przykłada tu do ludzkiej psychiki słynną poznawczą zagwozdkę o rozdźwięku między mapą a terytorium. W jednej ze scen mąż Kingi opisuje szczegółowo "geografię" jej ciała, położenie każdego pieprzyka, zmarszczki, znamienia, blizny. Kinga to dla niego tyleż osoba, co zbiór fizycznych i psychicznych cech, ludzka baza danych. A jednak wszystkie "twarde" informacje – piny, dowody tożsamości, numery telefonu, adresy – nie są w stanie opisać w pełni osoby. Zawsze zostaje jakaś reszta, coś gubi się w tłumaczeniu. Nieprzypadkowo realistyczne sceny przeplatane są tu sekwencjami o niejasnym statusie, nie wiadomo: snami, wizjami czy wspomnieniami Kingi. Tak funkcjonuje również scena rodzinnego wypadu nad morze, chyba celowo niezapowiedziana, niewyjaśniona w scenariuszu. Bo kiedy nagle z Dolnego Śląska przenosimy się na wybrzeże, gdzie bohaterka gubi się na białej jak kartka papieru (tabula rasa?) plaży, jej brak orientacji uderza z podwójną siłą. Gdzie jestem, kim jestem, co jest jawą, a co nie?
Podróż tym labiryntem tożsamości nie byłaby tak sugestywna, gdyby nie rola Muskały. Aktorka sama napisała sobie scenariusz i de facto dźwiga "Fugę" na własnych barkach. Łukasz Simlat z zaciętą twarzą i smutnym spojrzeniem (jako mąż Kingi) oraz mały Iwo Rajski (jako jej syn Daniel, rzadkie w polskim kinie wiarygodne dziecko) tworzą dla niej wdzięczny kontrapunkt, ale to ona JEST filmem. Smoczyńska świetnie wykorzystuje fakt, że choć widownia nie zna Kingi (czy Alicji), to zna aktorkę wraz z jej nie-dającym-się-nie-lubić emploi. A ponieważ mamy w pamięci Muskałę sympatyczną, nasze pierwsze spotkanie z "Alicją" jest jak kopnięcie w brzuch. To ten sam szok, którego doświadczają jej bliscy: kim jest ta obca, rozczochrana, pyskata kobieta? Gdzie jest "Kinga"? Gdzie jest Gabriela Muskała? Stopniowo jednak zacięty, wrogi grymas rozluźnia się, rysy łagodnieją, twarz ociepla się. Muskała gra oszczędnie, mimo to przeprowadza swoją bohaterkę przez całe spektrum stanów, ujawniając jeszcze jeden aspekt zmian tożsamości: grę, zabawę, maskaradę. Zupełnie jakby chciała nas ostrzec: nie lekceważcie zamkniętej w jakimś emploi i oddelegowanej do drugiego planu aktorki; nigdy nie wiadomo, kto jeszcze się w niej kryje.
Jakub Popielecki
Podobne wydarzenia
Kup voucher do Kina Helios już dziś! Wybierz voucher kinowy Helios i ciesz się dowolnym seansem w dowolnym terminie. Kino Helios repertuar, seanse, zniżki do kina
Voucher kinowy Helios
Warszawa
Bilety na seanse DKF Bariera w Lublinie. DKF Bariera Chatka Żaka bilety na seanse w ramach DKF Bariera
DKF „BARIERA"
23.04.2024
Lublin
Turniej finałowy VNL 2024 Mężczyzn powraca do Polski! Bilety na Siatkarską Ligę Narodów w Łodzi
VNL 2024 - Siatkarska Liga Narodów
27-30.06.2024
Łódź
Bilety na Jazz i Blues: Kamasi Washington: Fearless Movement Europe Tour już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Kamasi Washington: Fearless Movement Europe Tour (Kraków, Warszawa) - kup bilety już teraz!
Kamasi Washington: Fearless Movement Europe Tour
03-04.11.2024
Kraków, Warszawa
Bilety na Sun Festival największy hip-hopowy festiwal w Polsce! Sun Festival 2024 bilety line-up - Sun Festival Kołobrzeg/Podczele
Sun Festival 2024
26-28.07.2024
Kołobrzeg
Bilety na spektakl: tik, tik…BUM!. Zaprasza Warszawa - najlepsze miejsca, najlepsze ceny, bezpieczny zakup i szybka dostawa w eBilet.pl.
tik, tik…BUM!
23.04-30.06.2024
Warszawa
Bilety na koncerty Agnieszki Chylińskiej. Agnieszka Chylińska trasa Kiedyś do Ciebie wrócę - zobacz Agnieszkę Chylińską na żywo podczas koncertów nowej trasy Kiedyś do Ciebie wrócę 2024
30 lat Agnieszki Chylińskiej - Kiedyś do Ciebie wrócę
21.04-12.05.2024
Katowice, Kraków, Szczecin
Drift Masters, Grand Finale 2024, Poland, PGE Narodowy (Warszawa): kup bilety na Sporty motorowe szybko i wygodnie na eBilet.pl
Drift Masters, Grand Finale 2024, Poland, PGE Narodowy
13.09.2024
Warszawa
Line-up OFF Festival Katowice 2024 otwierają Future Islands, Bakar, Puma Blue, blackwinterweels, Debby Friday oraz Jasper Tygner!
OFF Festival Katowice
02.08.2024
Katowice
Akademia Pana Kleksa na Żywo. Muzyczna Szkoła Wyobraźni: Widowiska dla dzieci. Katowice, Kraków, Poznań, Wrocław zaprasza. Kup szybko i wygodnie na eBilet.pl!
Akademia Pana Kleksa na Żywo. Muzyczna Szkoła Wyobraźni
20.04-01.06.2024
Katowice, Kraków, Poznań i inne
Orange Warsaw Festival to od kilkunastu lat najważniejsze wydarzenie muzyczne i kulturalne Warszawy oraz idealne rozpoczęcie festiwalowego lata. Bilety na eBilet.pl!
Orange Warsaw Festival 2024
07-08.06.2024
Warszawa
Bilety na Hip Hop i Rap: Example już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Example (Warszawa) - kup bilety już teraz!
Example
28.08.2024
Warszawa
Bilety na Festiwale: Before Festival 2024 już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Before Festival 2024 (Siedlce) - kup bilety już teraz!
Before Festival 2024
22-23.06.2024
Siedlce
Tauron Nowa Muzyka 2024 Katowice Bilety na TNM - Artyści Wykonawcy Line Up - Sprawdź kto wystąpi program kiedy i gdzie odbędzie się festiwal, mapę i dojazd - Kup bilet!
Tauron Nowa Muzyka Katowice 2024
20-22.06.2024
Katowice
Bilety na Rock: The Cult już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ The Cult (Warszawa) - kup bilety już teraz!
The Cult
30.07.2024
Warszawa
Audioriver Festival 2024 Łódź Bilety - Artyści Wykonawcy Line Up - Sprawdź kto wystąpi program kiedy i gdzie odbędzie się festiwal, mapę i dojazd - Kup bilet!
Audioriver Festival 2024
12-14.07.2024
Łódź
Ósma edycja żużlowego turnieju Grand Prix na PGE Narodowym w Warszawie zostanie rozegrana 11 maja 2024 roku
2024 ORLEN FIM Speedway Grand Prix of Poland - Warsaw
11.05.2024
Warszawa
Bilety na Rock: Cool Kids of Death + WaluśKraksaKryzys już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Cool Kids of Death + WaluśKraksaKryzys (Gdańsk, Kraków, Poznań, Warszawa, Wrocław) - kup bilety już teraz!
Cool Kids of Death + WaluśKraksaKryzys
26.11-10.12.2024
Gdańsk, Kraków, Poznań i inne
Open'er Festival 2024 Gdynia Bilety na Opener - Artyści Wykonawcy Line Up Informacje - Sprawdź kto wystąpi program kiedy i gdzie odbędzie się festiwal!
Open'er Festival 2024
03-06.07.2024
Gdynia
Bilety na Pop: Artur Rojek „Odrobinę więcej” już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Artur Rojek „Odrobinę więcej” (Kraków, Poznań, Warszawa, Wrocław) - kup bilety już teraz!
Artur Rojek „Odrobinę więcej”
20.04-13.05.2024
Kraków, Poznań, Warszawa i inne