Dowłatow
Organizator: EUROSOFT Sp. z o.o.
O wydarzeniu
Zapraszamy na film Dowłatow do Kina Elektrownia w Radomiu. Dowłatow bilety do kina już w sprzedaży.
"Zamarzło", pisze Jacek Dukaj w "Lodzie", kiedy potencjał okoliczności – czy to historycznych, czy to interpersonalnych – nagle zamyka się i zasklepia w skorupę zbitej, nienaruszalnej formy. Metafora, którą polski pisarz wysnuł z "radzieckiej" symboliki odwilży/przymrozku (no i z Gombrowicza), pasuje jak ulał do twórczości Aleksieja Germana Juniora. Podobnie jak u Dukaja, i u niego wciąż brzmią głosy klasyków rosyjskiej literatury – nierzadko przywoływanych zresztą wprost, z nazwiska. Podobna jest też jego Rosja: utwardzona, na amen zamarznięta, czy to w postapokaliptycznej przyszłości z "Pod elektrycznymi chmurami" czy w latach 70. XX wieku z "Dowłatowa". W sumie nieważne, w jakiej epoce akurat toczy się akcja: German wciąż kręci jakby ten sam film, dokładając kolejny klocek do portretu rosyjskiego stanu ducha, takiego, jakim go widzi: ponadczasowego, i w tej ponadczasowości niezmiennie tragicznego.
Tym razem ciężaru rosyjskiej duszy doświadcza mieszkający w Leningradzie 1971 roku pisarz Siergiej Dowłatow. To postać tragicznie rozdarta niejako z urodzenia: zarazem Rosjanin, Ormianin (po ojcu) i Żyd (po matce). Do tego literat, który nie może doczekać się publikacji, bo jego kolejne rękopisy odbijają się od ściany cenzury. Czapa lodowa, co się zowie: aparat władzy nie życzy sobie ambiwalentnych treści. Jeśli Dowłatow chce pisać, może pisać – tyle że eskapistyczne peany na temat Spartan albo socrealistyczne agitki o heroicznym wydobyciu ropy. Ewentualnie reportaż z planu propagandowego filmu, w którym towarzysze przebrani za tuzy rosyjskiej literatury – Dostojewskiego, Tołstoja, Puszkina – wychwalają pod niebiosa czyn lokalnych stoczniowców. Przeszłość i przyszłość idą ręka w rękę: romantyzm, realizm, modernizm, socrealizm, jeden pies. Zamarzło.
U Germana, niczym w Germanowskiej Rosji, bez zmian: największą siłą jego kina pozostaje forma, w której niemożliwość zmiany brawurowo przepisana zostaje na wewnątrzekranową rzeczywistość. Wraz z operatorem Łukaszem Żalem (rozsławionym "Idą") reżyser inscenizuje zaklęty taniec ciał w przestrzeni. Wirują aktorzy, przechadzający się między kolejnymi planami; wiruje kamera, w żółwim tempie kreśląca wokół nich swoje piruety. Wszystko niby w ciągłym ruchu, ale po zamkniętym obwodzie, w okowach ciążenia. German konstruuje minimodel układu słonecznego, błędne koło, trochę niczym z obrazu Malczewskiego – łącznie z faktem, że wśród szeregowych obywateli krążą również duchy przeszłości: odpustowe sobowtóry wielkich pisarzy. To kino mastershotów uwieczniających zgrzebne partyjne biura i szpetne betonowe pejzaże, smog i śnieg, gipsowe popiersia Lenina i monstrualne kikuty z marmuru. Trochę tu "pejzażu we mgle" Greka Theo Angelopoulosa, trochę surrealistycznego ekscentryzmu Szweda Roya Anderssona, a trochę powidoków jak najbardziej rosyjskiego Tarkowskiego. Trochę awangardy, trochę realizatorskiego popisu. Trochę komunizmu, a trochę komunału.
Paradoks kina Germana polega bowiem na tym, że jego żelazna konsekwencja twórcza i bezkompromisowa diagnoza Rosji, same są w pewnym sensie "zamarznięte". W "Dowłatowie" razi niepotrzebnie deklaratywna narracja z offu, pojawiająca się w kilku miejscach, by dopowiedzieć oczywistość, domknąć interpretację. Kiedy sam bohater konstatuje zza kadru, że "jest źle, ale mimo wszystko istniejemy", brzmi to już niemalże reakcyjnie. Ironia autorskiego stylu pisma: reżyser nie tylko dokumentuje niemożliwość zmiany, co poniekąd tej możliwości nie dopuszcza. Jego pesymizm podszyty jest do tego nostalgią – to wykwit przedziwnej, dysonansowej miłości/nienawiści. Bo niby nic się w jego Rosji nie zmienia, a jednak tęskni on za tym Dostojewskim.
Ale ową pochwałę "istnienia mimo wszystko" można rozumieć również inaczej. Słowa te brzmią przecież z ekranu akurat, gdy Dowłatow błaznuje, jadąc na dachu samochodu; Rosja zamarznięta, ale wciąż można się śmiać. I German w kilku miejscach przełamuje posągowość swojego kina, szuka przestrzeni wolności w delikatnych pęknięciach lodowatej fasady, w humorze. Tak, dominują tu sugestywne obrazy beznadziei: samobójcza próba literata, który podobnie jak Dowłatow nie może doczekać się publikacji; wysypisko manuskryptów, które zamiast do druku idą na szkolną zbiórkę makulatury. Obok nich są jednak scenki prawie że, tuż-tuż, komediowe: choćby wątek pokątnego sprzedawcy wywrotowych książek. Udając agenta bezpieki, Dowłatow zastrasza nieszczęśnika do sporządzenia listy osób czytających "Lolitę", a potem zameldowania się towarzyszom… Kandinsky’emu oraz Malewiczowi, i w odpowiedzi przez widownię przemyka szczery, zdrowy chichot. Oczywiście, German i Dowłatow żerują tu na atmosferze radzieckiej paranoi, ich farsa jest okrutna i grozą podszyta. To jaskółka, co wiosny nie czyni. Ale zawsze coś.
Jakub Popielecki
Podobne wydarzenia
Kup voucher do Kina Helios już dziś! Wybierz voucher kinowy Helios i ciesz się dowolnym seansem w dowolnym terminie. Kino Helios repertuar, seanse, zniżki do kina
Voucher kinowy Helios
Warszawa
Bilety na seanse DKF Bariera w Lublinie. DKF Bariera Chatka Żaka bilety na seanse w ramach DKF Bariera
DKF „BARIERA"
07-28.05.2024
Lublin
Bilety na Festiwale: Męskie Granie 2024 już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Męskie Granie 2024 (Gdańsk, Kraków, Poznań, Szczecin, Warszawa, Wrocław, Żywiec) - kup bilety już teraz!
Męskie Granie 2024
SBM FFestiwal powraca w 2024 - do zobaczenia w ostatni festiwalowy weekend lata na SBM FFestival! Bilety na SBM FFestival 2024 już w sprzedaży!
SBM FFestival 2024
29.08.2024
Warszawa
BEKSIŃSKI.LIVE to unikalny, multimedialny spektakl, w którym sztuka cyfrowa łączy się ze sztuką dźwięku i obrazu na spektakularną skalę.
BEKSIŃSKI.LIVE
26.04-26.11.2024
Katowice, Kraków, Lublin i inne
Bilety na Sun Festival największy hip-hopowy festiwal w Polsce! Sun Festival 2024 bilety line-up - Sun Festival Kołobrzeg/Podczele
Sun Festival 2024
26-28.07.2024
Kołobrzeg
Bilety na Pop: girl in red - Doing It Again Europe Tour ‘24 już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ girl in red - Doing It Again Europe Tour ‘24 (Warszawa) - kup bilety już teraz!
girl in red - Doing It Again Europe Tour ‘24
25.09.2024
Warszawa
Bilety na Tylko u nas - . U nas kupisz oryginalne bilety oraz sprawdzisz listę uczestników! ➥
Tylko u nas
Bilety na Rock: Thirty Seconds To Mars już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Thirty Seconds To Mars (Kraków) - kup bilety już teraz!
Thirty Seconds To Mars
09.05.2024
Kraków
Bilety na Jazz i Blues: Kamasi Washington: Fearless Movement Europe Tour już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Kamasi Washington: Fearless Movement Europe Tour (Kraków, Warszawa) - kup bilety już teraz!
Kamasi Washington: Fearless Movement Europe Tour
03-04.11.2024
Kraków, Warszawa
Orange Warsaw Festival to od kilkunastu lat najważniejsze wydarzenie muzyczne i kulturalne Warszawy oraz idealne rozpoczęcie festiwalowego lata. Bilety na eBilet.pl!
Orange Warsaw Festival 2024
07-08.06.2024
Warszawa
Bilety na Metal: Sepultura + Jinjer + Obituary + Jesus Piece już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Sepultura + Jinjer + Obituary + Jesus Piece (Katowice) - kup bilety już teraz!
Sepultura + Jinjer + Obituary + Jesus Piece
21.11.2024
Katowice
Bilety na Rock: Deep Purple + Jefferson Starship już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Deep Purple + Jefferson Starship (Katowice) - kup bilety już teraz!
Deep Purple + Jefferson Starship
17.10.2024
Katowice
Gala XTB KSW 94 w Gdyni! Bilety na galę KSW 94: zobacz galę KSW na żywo - KSW 94 Gdynia walki zawodnicy bilety
XTB KSW 94
11.05.2024
Gdańsk/Sopot
Turniej finałowy VNL 2024 Mężczyzn powraca do Polski! Bilety na Siatkarską Ligę Narodów w Łodzi
VNL 2024 - Siatkarska Liga Narodów
27-30.06.2024
Łódź
Open'er Festival 2024 Gdynia Bilety na Opener - Artyści Wykonawcy Line Up Informacje - Sprawdź kto wystąpi program kiedy i gdzie odbędzie się festiwal!
Open'er Festival 2024
03-06.07.2024
Gdynia
Tauron Nowa Muzyka 2024 Katowice Bilety na TNM - Artyści Wykonawcy Line Up - Sprawdź kto wystąpi program kiedy i gdzie odbędzie się festiwal, mapę i dojazd - Kup bilet!
Tauron Nowa Muzyka Katowice 2024
20-22.06.2024
Katowice
Bilety na Rock: Warsaw Rocks: Scorpions, Europe & others już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Warsaw Rocks: Scorpions, Europe & others (Warszawa) - kup bilety już teraz!
Warsaw Rocks: Scorpions, Europe & others
26.07.2024
Warszawa
Bilety na Sunrise Festival 2024 już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Sunrise Festival to jeden z największych festiwali w Europie Środkowo-Wschodniej.
Sunrise Festival 2024
19-21.07.2024
Kołobrzeg
Bilety na Rock: Joker Out + Only The Poets + Isaac Anderson + Franek Warzywa i Młody Budda już w sprzedaży na eBilet.pl ♫ Joker Out + Only The Poets + Isaac Anderson + Franek Warzywa i Młody Budda (Warszawa) - kup bilety już teraz!
Joker Out + Only The Poets + Isaac Anderson + Franek Warzywa i Młody Budda
13.07.2024
Warszawa